मनाङ, मुस्ताङ र पूर्वी रुकुममा १८ बर्षमाथिका ‘प्राय सबै’लाई लगाइयो खोपको पूर्णमात्रा

नेपाल डेस्क

---

प्रकाशित मिति : आश्विन ६, २०७८ बुधबार

नेपालका तीन जिल्लामा कोरोना भाइरसविरुद्धको खोप पूर्णमात्रामा लगाइएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा कृष्णप्रसाद पौडेलले मनाङ, मुस्ताङ र पूर्वरुकुममा सबै लक्षित जनसङ्ख्यामा पूर्णमात्रामा खोप लगाएको जानकारी दिए ।

मुस्ताङमा १८ बर्षमाथिका प्राय सबै झण्डै १० हजारजनालाई कोरोनाबिरुद्धको खोप लगाइएको छ । साढे ६ हजार भन्दा धेरैलाई जोन्सन एण्ड जोन्सन खोप दिइएको छ भने दोश्रोमा झण्डै साढे २ हजारलाई कोभिशिल्ड खोप दिइएको छ । भेरोसेल खोप पाउनेहरु झण्डै ३ सय रहेका छन् ।

झण्डै १३ हजार जनसङ्ख्या रहेको मुस्ताङ जिल्लामा १८ वर्षभन्दा माथिका झण्डै १० हजार सर्वसाधारण रहेको सरकारी रेकर्ड छ । मुस्ताङमा बिहानदेखि साँझसम्म सबै बस्तीमा पुगेर योग्य सबैलाई खोप दिइएको हो । जिल्लामा नभएका केही व्यक्ति भने छुटेको हुनसक्ने जनाइएको छ ।

त्यस्तै मनाङमा पनि १८ वर्षभन्दा माथिका सबैलाई खोप लगाइसकिएको छ । मनाङको कुल जनसङ्ख्या झण्डै ६ हजार २०० सय रहेकोमा खोप लगाउन योग्य १८ बर्षमाथिकाहरु झण्डै साढे ४ हजार रहेको अनुमान गरिएको छ । तीमध्ये प्राय सबैलाई खोप दिइएको छ । केही भने जिल्लाबाहिर भएका कारण छुटेका छन् ।

रुकुममा पनि १८ वर्षभन्दा माथिका प्राय सबैलाई कोरोनाबिरुद्धको खोपको पूर्णमात्रा लगाइसकिएको सरकारी भनाई छ । काठमाडौँ उपत्यकामा ४० प्रतिशत, भक्तपुरमा ४१ प्रतिशत र ललितपुरमा ३८ प्रतिशतले कोरोना भाइरसविरुद्धको खोपको पूर्णमात्रा लगाइसकेका छन् । तर मुलुकभरको अवस्था हेर्दा भने करिब १८ प्रतिशत जनसङ्ख्याले मात्र खोपको पूर्णमात्रा लगाएका छन् ।

सरकारले यही असोज मसान्तसम्ममा कुल योग्य जनसंख्याको ३३ प्रतिशतलाई पूर्णमात्राको खोप लगाउने लक्ष्य राखेको छ । कूल दुई करोड १३ लाख जनसङ्ख्यालाई खोप लगाउने सरकारको तयारी रहेको छ ।

नेपालमा कोभिशिल्ड (आष्ट्राजेनेका) , भेरोसेल, जोन्सन एण्ड जोन्सनको खोप लगाइएको छ । अहिलेसम्म पहिलो मात्रा ६२ लाख ६२ हजार ८७० जनाले र पूर्णमात्रा ५७ लाख ५२ हजार ८५३ जनाले लगाइसकेको छन् ।

अहिले अन्य १० वटा हिमाली जिल्लाहरुम पनि १८ बर्षमाथिका सबैलाई दिनेगरी कोरोनाबिरुद्धको खोप अभियान चलाइएको छ । जसमा सोलुखुम्बु, ताप्लेजुङ, संखुवासभा, जुम्ला, मुगु, हुम्ला, डोल्पा, दार्चुला, बाजुरा र रसुवा रहेका छन् ।

बागमती प्रदेशका चितवन र काभ्रेमा ३५ वर्षभन्दा माथिका नागरिकलाई दिनेगरी कोरोनाबिरुद्धको खोप अभियान चलाइएको छ । दुवै जिल्लामा १८ वर्षमाथिका विद्यार्थीलाई पनि खोप दिइनेछ । काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुरसँगै रामेछाप, मकवानपुर, सर्लाही र अछाममा ४० वर्ष माथिका नागरिकलाई पनि कोरोनाविरूद्धको खोप दिनेगरी अभियान चलाइएको छ । खोप लगाउन छुटेका १८ बर्षमाथिका विद्यार्थीलाई पनि दिइनेछ ।

अन्य  जिल्लामा जिल्लामा ४५ वर्षभन्दा माथिका नागरिकलाई पनि खोप लगाइन अभियान चलाइएको छ । यससँगै विद्यार्थीले पनि खोप लगाउन पाउनेछन् ।

यसअगाडि छुटेका अग्रपंक्तिमा खटिनेहरु, अत्यावश्यक सेवा, शिक्षक, पर्यटकीय क्षेत्र, होटल व्यवसायमा काम गर्ने व्यक्तिलाई समेत खोप दिइनेछ । कोभिशिल्ड वा आष्ट्राजेनेकाको पहिलोमात्रा लगाएकाहरुलाई दोश्रोमात्रा भेरोसेल नलगाउन सचेत गराइएको छ ।

भेरोसेलबारे जान्नैपर्ने कुराहरु

मे ६ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले यो भ्याक्सिनलाई १८ बर्षभन्दा माथिकाहरुलाई  प्रयोगको अनुमति दिएको हो ।

गर्भवती महिलाहरुमा भ्याक्सिनको प्रभावकारिता वा जोखिमबारे प्रयाप्त तथ्यांक अहिलेसम्म उपलब्ध छैन । तर यो भ्याक्सिन अन्य कैयन भ्याक्सिनमा नियमित प्रयोग हुने प्रणालीबाट बनाइएको र त्यसको प्रोफाइल गर्भवती महिलाहरु लगायतका लागि समेत सुरक्षित भएकाले गर्भवती महिलाले यो भ्याक्सिन गर्भवती महिलाहरुमा पनि प्रभावकारी र सुरक्षित हुने अपेक्षा छ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनले पनि अन्तरिम रुपमा यो भ्याक्सिन गर्भवती महिलाहरुलाई पनि लगाउन सिफारिस गरेको छ । जोखिमको तुलनामा गर्भवती महिलालाई भ्याक्सिन लगाउँदा फाइदा धेरै हुने विश्व स्वास्थ्य संगठनको निष्कर्ष रहेको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले भ्याक्सिन लगाउनु अगाडि गर्भवती भए नभएको परीक्षण गर्न भने सिफारिस गरेको छैन ।

विगतमा कोरोना संक्रमण भएकाले पनि यो भ्याक्सिन लगाउन सक्छन् । सामान्यतया कोरोना संक्रमणभएको ६ महिनाभित्र अर्को पटक संक्रमण हुने अवस्था असाधारण भएकाले संक्रमण भएको ६ महिनापछिमात्र भ्याक्सिन लगाउँदा उपयुक्त हुने सुझाव छ । तर जहाँ कोरोनाका नयाँ प्रकारहरु फैलिरहेका छन्, त्यहाँ भने ६ महिना नकुर्न सुझाव दिइएको छ ।

यो भ्याक्सिनको प्रभावकारिता अन्य बयस्क महिलाहरुजस्तै स्तनपान गराउने महिलाहरुमा पनि उस्तै हुने अपेक्षा गरिएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले अन्य महिलाहरुजस्तै स्तनपान गराउने महिलालाई पनि भ्याक्सिन लगाउन सिफारिस गरेको छ । भ्याक्सिन लगाएपनि स्तनपान रोक्न विश्व स्वास्थ्य संगठनले सिफारिस गरेको छैन ।

एचआईभी संक्रमितहरु कोरोनाबाट सिकिस्त हुने उच्च जोखिममा हुन्छन् । एचआईभी संक्रमितहरु परीक्षणमा सहभागी नभएपनि यो भ्याक्सिन एचआईभी संक्रमितहरुलाई प्राथमिकताका साथ दिन सिफारिस गरिएको छ ।

विगतमा खानेकुरा, भ्याक्सिन वा अन्य कुनै पनि प्रकारको एलर्जीको इतिहास भएकाहरुले यो भ्याक्सिन लगाउनु हुँदैन । ३८ दशमलव ५ डिग्री सेल्सियस भन्दा धेरै शरीरको तापक्रम भएकाहरुलाई पनि तत्काल यो भ्याक्सिन नलगाउन सुझाव दिइएको छ । उनीहरुले ज्वरो निको भएपछि भने भ्याक्सिन लगाउन सक्नेछन् ।

यो भ्याक्सिन दुईडोज लगाउनुपर्छ । हरेक डोज शुन्य दशमलव ५ मिलिलिटरको हुन्छ । पहिलो डोज लगाएको तीनदेखि चार हप्ताभित्र दोश्रो डोज लगाउन विश्व स्वास्थ्य संगठनले सिफारिस गरेको छ । यदि कसैले पहिलो डोज लगाएको तीनसाता अगाडि नै दोश्रो डोज लगाएको छ भने पनि दोहोराएर लगाउनु नपर्ने विश्व स्वास्थ्य संगठनको भनाई छ । चारहप्ता भन्दा ढिलो भएमा पनि यथाशीघ्र लगाउन सुझाव दिइएको छ । तर सबैलाई दुई डोज लगाउन सिफारिस गरिएको छ ।

१८ बर्षदेखि ६० बर्षसम्मका व्यक्तिलाई यो भ्याक्सिन सुरक्षित र प्रभावकारी भएको तथ्यांक रहेको छ । ६० बर्षमाथिका व्यक्ति परीक्षणमा कममात्र सहभागी भएकाले प्रयाप्त तथ्यांक छैन । तर कम उमेरका र बढी उमेरकाहरुमा सुरक्षाको अवस्थाबारे कुनै फरक नभएकाले यो भ्याक्सिन ६० बर्षमाथिकाहरुलाई पनि दिइएको छ । ६० बर्षमाथिकाहरुलाई भ्याक्सिन दिएका मुलुकहरुलाई उनीहरुको सुरक्षा अवस्थाको सकृय निगरानी राख्न सुझाव दिइएको छ ।

यो भ्याक्सिन २१ दिनको अन्तरालमा २ डोज लगाउँदा ७९ प्रतिशत प्रभावकारी देखिएको छ । दोश्रो डोज लगाएको १४ दिनपछि लक्षणसहितको संक्रमण रोक्न यो ७९ प्रतिशत प्रभावकारी देखिएको हो । त्यस्तै अस्पताल भर्ना हुनेगरी सिकिस्त हुनबाट रोक्न पनि ७९ प्रतिशत प्रभावकारी रहेको छ ।