तिब्बत सरकार प्रमुखले फेरी भने, ‘तातोपानी नाका खुलाउन भौगोलिक अध्ययन हुँदैछ’
प्रकाशित मिति : श्रावण ८, २०७४ आईतबार
–
श्रावण ८, २०७४- तिब्बत जनसरकार प्रमुख छि टालाले तातोपानी नाका खुलाउन सीमा क्षेत्रको भौगोलिक ‘जटिलता र जर्जर अवस्था’ को अध्ययन भइरहेको बताएका छन् ।
चिनियाँ सरकारको निमन्त्रणामा तिब्बतको धार्मिक भ्रमणमा रहेका पूर्वप्रधानमन्त्री तथा प्रमुख प्रतिपक्षी एमालेका अध्यक्ष केपी ओलीसित शनिबार साँझ भएको भेटवार्तामा छिले यस्तो धारणा ब्यक्त गरेका हुन् । ओलीले तातोपानी नाका खोल्न तिब्बत सरकार प्रमुखले नै सक्रियता देखाउन आग्रह गरेका थिए । नेपालतर्फ कुनै समस्या नरहेको भन्दै उनले चीनबाट ढिलाई हुनुको कारण खोज्दै यसमा सकारात्मक बन्न आग्रह गरेका थिए ।
‘नेपाल–चीन ऐतिहासिक सम्वन्धसँग जोडिएको र दुईपक्षीय ब्यापारको लाइफ–लाइन तातोपानी नाका निर्विकल्प सुचारु हुन आवश्यक छ,’ तिब्बत जनसरकार प्रुमख छिसँग उनले भने, ‘उक्त नाका नखुल्दा त्यस आसपासका नेपाली समस्यामा परेका छन । नाका खोल्ने कार्य छिटो अघि बढोस् ।’ भ्रमणमा सहभागी ल्हासाका लागि महावाणिज्य दूत गोविन्दबहादुर कार्कीले टेलिफोनमा कान्तिपुरसँग कुरा गर्दै ओली र छिबीच दुईपक्षीय सम्झौता कार्यावन्यनमा ल्याउने विषयमा समेत छलफल भएको जानकारी दिए ।
ओली बसेकै होटलमा तिब्बत सरकार प्रमुख छिले भेटवार्ता गरेका हुन् । छिले ओलीको सम्मानमा रात्री भोजसमेत आयोजना गरेका थिए । ‘आफू प्रधानमन्त्री हुदा भएका सम्झौता कार्यावन्यनमा लैजाने विषयमा उहाँले तिब्बत सरकार प्रमुखसंग छलफल गर्नुभयो । उहाँले यो विषय आइतबार सिगात्सेमा पनि उठाउनुभयो,’ कार्कीले भने, ‘चीनका तर्फबाट आफूहरु त्यो नाका खुलाउन सकारात्मक रहेको र भौगोलिक अवस्थाका बारेमा अध्ययन भइरहेको जवाफ आएको थियो ।’
चीनले तातोपानी नाकालाई मानिसभन्दा पनि मालबाहक सवारीसाधन आउजाउलाई मात्र हुने गरी संचालनमा ल्याउन चाहेको छ । न्यालोम (कुती) देखि तातोपानी भन्सारसम्म सिधा कन्टेनर ल्याउने गरि चिनिया पक्षले राखेको प्रस्तावमा नेपाल सहमत भएमात्र नाका खुल्ने बुझाइ परराष्ट्र अधिकारीहरुको छ । नेपालले पूर्ववत अवस्थामा नै नाका संचालन हुनुपर्ने धारणा राख्दै आएको छ । पछिल्ला दुई वर्षमा केपी ओली र पुष्पकमल दाहालले प्रधानमन्त्रीका रुपमा चीन भ्रमण गरे । दुवै भ्रमणमा प्रस्तुत भएका विभिन्न एजेण्डामध्ये एक प्रमुख विषय तातोपानी नाका हो । प्रधानमन्त्रीस्तरमै छलफल भए पनि नाका खुल्ने छाँटकाँट छैन । पछिल्लो समय चीनको कूटनीति भारतसंगको सम्बन्धमा बढि केन्द्रित देखिएकाले पनि यस्ता विषय खासै प्राथमिकतामा नरहेको विश्लेषण एकथरि अधिकारीहरुको छ ।
चीनले चाहने हो भने सीमा क्षेत्रको भौगोलिक ‘जटिलता र जर्जर अवस्था’ को अध्ययन गर्न लामो समय लाग्दैन । चीनले नाका खोल्न इच्छाशक्ति नदेखाएकैले ढिलाई भएको विज्ञहरुको भनाई छ । २०७२ बैशाखको महाभुकम्पले प्रभावित भएको तातोपानी नाका अझै खुल्न सकेको छैन् । यही विषयलाई ओलीमात्र होइन हरेक जस्तो नेपाली नेतृत्व चीन जाँदा उठाउने गरेका छन । ओली पारिवारिक भ्रमणमा ६ सदस्यसहित शनिबार तिब्बत गएका हुन । उनी सोमबार कैलाश मानसरोबर पुग्नेछन् भने शुक्रबार स्वदेश फर्कनेछन् ।