पहिरोले स्याङ्जाको तमादी गाउँ नै खतरामा, तीन परिवार विस्थापित
प्रकाशित मिति : असार २१, २०७४ बुधबार
असार २१, २०७४- केही दिन देखिको निरन्तर वर्षापछिको पहिरोले यहाँको वालिङ नगरपालिका १४ स्थित तमादी गाउँका केही घरपरिवार विस्थापित भएका छन् । यसअघि पहिरोको दृष्टिकोणबाट सुरक्षित मानिने यो गाउँ तीन, चार दिनदेखि पहिरो खस्नेक्रम बढेसँगै बस्ती नै विस्थापित हुन पुगेको छ । यहाँका करिब १७ घरपरिवारमध्ये तीन घरपरिवार अन्यत्रै स्थानमा सरिसकेका छन् भने अन्य परिवार जोखिमका बीच बसोबास गरिरहेको विस्थापितमध्येका स्थानीय भीम लुइँटेलले बताए । बिनामाटो परीक्षण र बिनाइन्जिनियर राजनीतिक पहुँचको आधारमा मोटरबाटो खनेका कारण पहिरोको जोखिम बढेको उनले बताएका छन् । ‘बस्तीको बीचमा मोटरबाटो खनेपछि छेउछाउका घर जोखिमयुक्त बन्न पुगे र अहिले पानी परेपछि पहिरो खस्यो’, उनले भने ‘झनझन् पहिरो बढ्दै गएपछि आँगन र घरको पिँढी नै बग्यो । घर धरापमा परे । प्रहरी आएर यहाँ बस्न दिएनन् । लत्ताकपडा लिएर गोठतर्फ सरेका छौ ।’
‘बिनाइन्जिनियर हामीले बाटो खन्न मानेका थिएनौं’विस्थापितमध्येकी मनरुपाले भनिन्, ‘ठूलाबडाहरुले आफ्नो पहुँचमा जथाभावी बाटो खनिदिए । हाम्रो घर छेउमा अन्यत्र भन्दा दोब्बर चाक्लो बनाए । डोजरले धेरै ठाउँ काटिदियो । अहिले बसाइँ नै सर्नुपर्ने स्थिति आयो ।’उनले बारम्बार पहिरोका ढिस्का खसिरहँदा गाउँ नै सललल तल खसिरहेको बताइन् । भूकम्पले हल्लाएको र डोजरले झुण्डाइदिएको घर छाडेर अब कहाँ बसाइँ सर्ने भन्ने चिन्ता उनले सुनाइन् ।
भीम लुइँटेलका अनुसार घरघडेरी समेत बगाएको हुँदाँ कहींकतैबाट राहत मिले पनि घर बनाउने समेत ठाउँ रहेन । ‘ठूला र चाक्ला घडेरी समेत पहिरोले बगायो’ उनले भने, ‘यो मध्य बर्खा अब कहाँ जाने । तत्काल घर बनाउने क्षमता पनि कसैको छैन । आफ्ना घडेरी सबै पहिरोले बगाए घर पनि कहाँ बनाउने भन्ने तनाव बढ्यो ।’उनले प्राकृतिक प्रकोपभन्दा पनि कृत्रिम प्रकोपको त्रास बढेको बताए । वालिङ नगर प्रमुख दिलीपप्रताप खाँडले तमादीमा रहेको सबै घर पहिरोको उच्च जोखिममा रहेकाले साउन महिना नलाग्दै अन्यत्र बसाइँ सर्नुपर्ने बताए । ‘यहाँको माटो रातो र चिप्लो छ’ उनले भने, ‘बिनायोजना चेकजाँच नगरी बाटो खनेका छन् । स्टीमेट नबनाई दबाबमा लापरबाही सडक खन्दा निर्दोष सोझा जनता जोखिममा परे । यो गाउँ नै विस्थापित हुन्छ । अब पनि बेलैमा सचेत नहुने हो भने मानवीय क्षति नहोला भन्न पनि सकिँदैन ।’ घरहरु पहिरोले बगाए पनि मानवीय क्षति नभएकाले अन्यत्रै बसाइँ सर्न अनुरोध गरिएको उनले बताए । मनसुन सुरु भएयता दिनहुँ जसो पर्ने पानीका कारण बाटो हिँड्न समेत पैदलयात्रुलाई खतरा रहेको उनको भनाइ छ ।
विस्थापित परिवारलाई जिल्ला रेडक्रसले ८ वटा त्रिपाल र वालिङ नगरपालिकाले एक बोरा चामल राहत उपलब्ध गराएको स्थानीयले बताएका छन् । मनरुपा लुइँटेल, कुश्माखर लुइँटेल र डोलराज लुइँटेलका घर विस्थापित भएका हुन् ।
Source : Ekantipur