टाइटानिक पनडुब्बी खोज्न लाखौं डलर खर्च, अर्बपति खोज्ने उद्धार अभियानको खर्च कसले तिर्ने ?

खसोखास रिपोर्टर

---

प्रकाशित मिति : असार १२, २०८० मंगलबार

टाइटानिक जहाजको भग्नावशेष हेर्न गएको पनडुब्बी जुन १८ मा क्यानडाको न्युफाउन्डल्याण्ड नजिक बेपत्ता भएको थियो । धेरै देशका टोलीहरूले उद्धार कार्य सञ्चालन गरेका थिए, जसमा यो पनडुब्बीको भग्नावशेष फेला परेको थियो।

यूएस कोस्ट गार्डका अनुसार दबाबका कारण विस्फोट भएको थियो र सबै पाँच जनाको मृत्यु भएको थियो। अमेरिका, क्यानडा, फ्रान्स र बेलायतका सरकारका जहाज, विमान र समुद्री डाइभिङ रोबोटले करोडौं डलर खर्च गरेर यो उद्धार अभियान पूरा गरेका थिए ।

तर अहिले ठूलो प्रश्न खडा भएको छ, पनडुब्बी र त्यसमा बसेका अर्बपति खोज्ने उद्धार अभियानको खर्च कसले तिर्ने ?

१८ जुनमा डुबेको ४५ मिनेटपछि पनडुब्बीसँगको सम्पर्क टुटेको थियो । त्यसपछि त्यसमा ९६ घण्टा अक्सिजन बाँकी रह्यो । यसको खोजी अभियान असार १९ गतेबाट सुरु भएको थियो । यसमा बेपत्ता व्यक्तिको खोजीमा विश्वका विभिन्न भागबाट विमान परिचालन गरिएको थियो। मिडिया रिपोर्टका अनुसार अमेरिकाले कोस्ट गार्ड तैनाथ गरेको थियो । यसबाहेक सेनाको तीनवटा सी–१७ यातायात विमान र ६ किलोमिटर पानीमुनिको स्पष्ट तस्विर खिच्न सक्ने ड्रोनलाई पनि खोजी अभियानमा लगाइएको थियो ।

क्यानडाको एक गस्ती विमान र दुईवटा डुङ्गा अपरेशनमा संलग्न थिए। यससँगै फ्रान्सको भिक्टर ६००० अन्डरवाटर रोबोट पनि खोजीमा संलग्न थियो । अमेरिकी कोस्ट गार्डले टाइटन पत्ता लगाउनको लागत खुलासा गर्न अस्वीकार गरेको छ। तर वासिङ्टन पोस्टले जनतामा उपलब्ध जानकारी र सरकारी अधिकारीहरूसँगको अन्तर्वार्ताका आधारमा १२ लाख डलर लागत अनुमान गरेको छ । खोज र उद्धारका लागि राष्ट्रिय संघका कार्यकारी निर्देशक क्रिस बोयरका अनुसार लागत लाखौं डलर पुग्न सक्छ।

पनडुब्बीबाट टाइटानिक हेर्न गएका मानिसहरूमध्ये अर्बपति र ठूला व्यापारी थिए। यो खोज अभियानको लागत कसले बेहोर्ने भन्ने अझै स्पष्ट छैन। तर यसको लागत करदाताको खल्तीबाट मात्रै लिने विश्वास गरिएको छ ।

कोस्ट गार्डका अनुसार कुनै पनि निजी कम्पनी वा व्यक्तिलाई कुनै पनि उद्धार कार्यमा खर्च भएको रकम सरकारलाई फिर्ता गर्न माग गर्न पाइने छैन। रिटायर्ड एडमिरल पॉल जुकुन्फ्टले एक अन्तर्वार्तामा भने – ‘यदि कोही आफ्नो डुङ्गामा समुद्रमा गएर डुब्न थाल्यो भने हामी उसलाई बचाउनेछौं। यसका लागि पैसा मागिने छैन। टाइटन को खोज ठ्याक्कै त्यस्तै हो।’