अफगानिस्तानमा हात चुडाल्ने र मृत्युदण्डको सजाय दिने कानून ल्याउने पक्षमा तालिवानका नेता
प्रकाशित मिति : आश्विन ११, २०७८ सोमबार
अफगानिस्तानमा सुरक्षाका लागि हात चुडाल्ने र मृत्युदण्डको सजाय आवश्यक भएको तालिवानका एकजना संस्थापक नेता नूरुद्दिदन तुरावीले बताएका छन् । विगतको तालिवान सैन्य सरकारका बेलामा कठोर नियमहरु लागु गराउनमा कुख्यात रहेका उनले तालिवानबाट हात चुडाल्ने र मृत्युदण्ड दिने कानून ल्याउने योजना रहेको बताएका हुन् ।
केहीदिन अगाडिमात्र तालिवानले अपहरणमा संलग्न रहेको भन्दै ४ जनाको हत्या गरेर उनीहरुको शव सार्वजनिक स्थलमा झुण्डाएका थिए । अपहरणकारी र तालिवानबीच मुठभेड भएको समेत उनीहरुले बताएका थिए । तुरावीले सन् १९९६ देखि सन् २००१ सम्म तालिवानको पाप र पुण्य मन्त्रालयले सम्हालेका थिए । त्यतीबेला उनको मन्त्रालयको नैतिकता प्रहरीले इस्लामिक अपराध कानूनको अत्यन्तै कडा भर्सन लागु गरेका थिए ।
जब सन् १९९६ देखि सन् २००१ सम्म तालिवानहरुले अफगानिस्तानमा नियन्त्रण कायम गर्दा उनीहरुले शरिया कानूनको व्याख्या र लागु फरक तरिकाले गरेका थिए । उनीहरुले टेलिभिजनमा प्रतिबन्ध लगाएका थिए भने अधिकांश संगीतमा साधनमा पनि रोक लगाएका थिए । उनीहरुले सदाचारको प्रवद्र्धन र खराब तत्वको रोकका लागि भन्दै साउदी मोडलमा आधारित विभाग बनाएका थिए ।
तर अहिले विगतको भन्दा केही नरम हुने अपेक्षा गरिएको छ । यद्यपी कतिपय स्थानमा तालिवान लडाकुहरुले विद्यार्थी र शिक्षक लगायतका केही महिलाहरुलाई पश्चिम सहर हेरातमा घरबाहिर निस्कनबाट रोकेका छन् । तालिवानहरुले अरु महिलाहरुलाई आफ्नो अनुहार छोप्न निर्देशन दिएका छन् । तालिवानका प्रवक्ताले चोरका हात काट्ने लगायतका कानून ल्याउने योजना रहे नरहेको बारे अझै केही स्पष्ट पारिसकेका छैनन् ।
अफगानिस्तानमा तालिवानले उनीहरुबाट स्थापित नियम अनुशार शरिया कानूनका रुपमा चिनिने इस्लामिक कानून लागु गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन् । । तर अहिलेसम्म त्यो कसरी लागु हुनेछ भन्ने स्पष्ट भने छैन ।
विगतमा तालिवानहरुले अफगानिस्तानमा शासन गर्दा महिलाहरुलाई घरबाहिर काम गर्न रोक लगाउने, पुरुष अभिभावक विना घर छाड्न प्रतिबन्ध लगाउने, केटीहरुका लागि विद्यालय जान रोक लगाउने र नैतिक नियम उल्लंघन गर्नेहरुलाई सार्वजनिक रुपमा दण्ड सजाय दिने जस्ता नियमहरु लागु गरेका थिए ।
नैतिक प्रहरी अधिकारीहरु बनाएर आनिवानी, कपडा र चालचलनमा कडाई गरिएको थियो । गस्तीमा निस्कने त्यस्ता प्रहरीहरुले नियम नमान्ने महिलाहरुलाई सार्वजनिक रुपमा नै अपमानित गर्ने र कारवाही गर्ने गर्थे । सन् १९९६ मा काबुलमा नेलपोलिस लगाउने एकजना महिलाको औंला नै काटिएको थियो । व्यभिचार आरोप लागेका महिलाहरुलाई ढुंगाले हानेर मारिएको थियो ।
शरिया कानून इस्लामिक धर्मग्रन्थ कुरानमा आधारित रहेको छ । जसमा इस्लामका लागि कानूनी र नैतिक शिक्षाका बारेमा उल्लेख छ । कुरानले नैतिक जीवनको बारेमा बताएपनि कानूनका बारेमा भने विस्तारमा उल्लेख गरेको छैन । त्यसलाई धर्मगुरुहरुले फरक फरक तरिकाले व्याख्या गर्ने गरेका छन् । तालिवानले लगाएका प्रतिबन्धहरु शरिया कानूनले तय गरेको भन्दा कडा र विपरित रहेको कतिपय आलोचकहरुको भनाई छ ।
शरियाको व्याख्या मुस्लिम जगतमा पनि बहसको विषय रहेको छ । हरेक सरकारहरुले शरियामा आधारित कानूनी प्रणाली फरक फरक तरिकाले लागु गरेका छन् । तालिवानहरुले शरिया कानूनलाई संस्थागत बनाउने बताउँदै आएका छन् । जसको मतलव उनीहरुले इस्लामिक विद्धानहरुले वा अन्य इस्लामिक सरकारहरु सहमत हुनेगरी नै लागु गर्ने सम्भावना नरहेको बताइन्छ ।
शरियाले चोरी, व्यभिचार लगायतका केही अपराधहरुलाई सुचिकृत गरेको छ । यदि प्रमाण पुगेको खण्डमा दण्डसजाय गर्ने उल्लेख गरेको छ । धार्मिक र नैतिक शिक्षाका बारेमा पनि शरियामा उल्लेख छ । कसरी प्राथना गर्ने, कसरी विवाह गर्ने र कसरी डिभोर्स गर्ने लगायतका विषय पनि यसमा उल्लेख छन् । शरियाले पुरुषविना महिलालाई घर छाड्न निषेध गर्दैन भने अधिकांश काम गर्नबाट पनि रोक लगाउँदैन ।
यसपटक शरिया कानून कसरी लागु होला भन्ने सन्दर्भमा विज्ञहरुले तालिवान नेताहरुका पछिल्ला गतिविधि र भनाईलाई नियालिरहेका छन् ।