आफूलाई आफैले क्षमादान दिने विषयमा सहयोगी र वकिलसँग ट्रम्पको सोधपुछ
प्रकाशित मिति : पुस २३, २०७७ बिहीबार
दोश्रो कार्यकालका लागि पराजित अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफैलाई र आफ्ना छोराछोरीहरुलाई आममाफी वा क्षमादान दिने विषयमा छलफल सुरु गरेका छन् । ट्रम्पले यसबारेमा ह्वाइट हाउस काउन्सिल प्याट सिपलोनसहित आफ्ना सहयोगी र वकिलहरुलाई सोधेको जनाइएको छ ।
ट्रम्पले आफूले आफैलाई क्षमादानको अधिकार भए नभएकोबारे कानूनी राय मागेका छन् भने उनलाई यसबाट उत्पन्न हुनसक्ने राजनीतिक नतिजाबारे पनि राय दिइएको छ । राष्ट्रपति आफैले आफैलाई माफी वा क्षमादान गर्न मिल्ने वा नमिल्ने सन्दर्भमा अमेरिकन मिडियाहरुमा केही पहिलेदेखि नै बहस सुरु भएको छ ।
बाइडेनले ट्रम्प ह्वाइटहासबाट बाहिरिएपछि उनको र उनको परिवारबिरुद्ध अनुसन्धान सुरु गर्ने सम्भावनाबारे ट्रम्पले खुलेर चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । बुधबारको प्रदर्शनमा ट्रम्पको उक्साहटका लागि ट्रम्पलाई कारवाही गर्नुपर्ने माग पनि तीब्र बन्दै गइरहेको छ ।
उपराष्ट्रपति माइक पेन्सले २५ औं संसोधनका आधारमा ट्रम्पलाई पदमुक्त नगरे अर्को महाअभियोग लगाउने हाउस स्पीकर न्यान्सी पेलोसीले चेतावनी दिएकी छिन् । राष्ट्रपति काम गर्न अयोग्य भएको खण्डमा क्याबिनेटको बहुमतले २५ औं संसोधनका आधारमा पदमुक्त गर्नसक्ने प्रावधान रहेको छ ।
तर ट्रम्पमा चिन्ता भने अहिले आफैलाई आममाफी दिनेमा बढी देखिएको छ । राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सन् २०१८ मा गरेको एउटा ट्वीटमा आफूले आफैलाई माफी वा क्षमादान दिनसक्ने दावी गरेका थिए । यद्यपी यस्तो दावीको कानुनी आधार भने स्पष्ट छैन । जस्टिस डिपार्टमेन्ट अफिस अफ लिगल काउन्सिलले सन् १९७४ मा रिचर्ड निक्सनका सन्दर्भमा एउटा मेमो जारी गरेर आधारभूत नियम अनुशार आफ्नो न्यायाधिस आफै बन्न नसकिने र राष्ट्रपतिले आफूले आफैलाई माफी वा क्षमादान दिन नसकिने उल्लेख थियो ।
तर कतिपयले राष्ट्रपति आफैले आफैलाई माफी वा क्षमादान दिनसक्ने दावी समेत गरेका छन् । यद्यपी डोनाल्ड ट्रम्पले आफूले आफैलाई माफी वा क्षमादान दिएमा यसले अदालतमा कानुनी लडाईको सामना गर्नुपर्ने हुनसक्छ । र, यसबारे अदालतले निर्णय दिनुपर्ने अवस्था समेत आउनसक्छ । रिचार्ड निक्सनका पालामा निक्सनले राजिनामा दिएपछि राष्ट्रपति बनेका जेराल्ड फोर्डले निक्सनलाई माफी वा क्षमादान दिएका थिए ।
ट्रम्पले आफ्नो कार्यकालमा केही हाइप्रोफाइल व्यक्तित्वहरुलाई माफी वा क्षमादान दिइसकेका छन् ।
अमेरिकाको संविधान अनुशार नवनिर्वाचित राष्ट्रपतिले जनवरी २० अगाडि सपथग्रहण र पदभार ग्रहण गर्न पाउँदैनन् । त्यतीबेलासम्म पुरानै राष्ट्रपति ह्वाइटहाउसमा रहन्छन् । जनवरी २० सम्म राष्ट्रपतिको शक्तिमा कुनै कटौती हुँदैन । त्यसैले ट्रम्पले राष्ट्रपतिको हैसियतमा विगतमा जे जे गर्ने अधिकार पाएका थिए, त्यो अधिकार जनवरी २० सम्म पाउनेछन् । उनी जनवरी २० सम्म कमाण्डर इन चिफ र अमेरिकाको प्रमुख कार्यकारी रहनेछन् ।
राष्ट्रपति ट्रम्पले त्यो अवधिसम्म कार्यकारी आदेश जारी गर्नेदेखि विभिन्न खाले नियुक्ती गर्न पाउने अधिकारसम्म राख्छन् ।
यस्तो अवधिमा विगतका कैयन राष्ट्रपतिहरुले कैयन व्यक्तिलाई क्षमादान दिने गरेका छन् । यस्तो अवधिमा जर्ज बुस सिनियरले सोमालियामा राजनीतिक स्थीरताका लागि सेना परिचालन गर्ने निर्णय गरेका थिए । त्यस्तै उनले इराकमाथि हवाई हमला समेत गराएका थिए । उनले कैयनलाई क्षमादान समेत दिए ।
यो अवधिमा बाराक ओबामाले राष्ट्रसंघको हरित जलवायु फण्डमा ५ सय मिलियन डलर अनुदानमा हस्ताक्षर गरेका थिए । ओबामाले विभिन्न अपराधमा संलग्न वा संलग्न भएको आशंका रहेका २ सय बढीलाई क्षमादान दिएका थिए ।
बिल क्लीन्टनले आफ्ना भाई र एउटा राहत संकलन अभियानमा खटिएकी महिलाका पति लगायत १४० भन्दा धेरैलाई क्षमादान दिएका थिए ।
यस्तो क्षमादान अहिलेसम्म अपराधमा नमुछिएका व्यक्तिलाई समेत दिन सकिन्छ । क्षमादानपछि क्षमादानको अवधि अगाडिसम्मका अपराधका लागि उनीहरुलाई भविश्यमा समेत छुट प्राप्त हुन्छ । विगतका अपराधका कारण भविश्यमा सजाय भोग्न नपरोस् भनेर समेत क्षमादान दिइन्छ ।
क्षमादान दिन पाउने अमेरिकी राष्ट्रपति तजविज अधिकार हो । अधिकांश राष्ट्रपतिले अर्को व्यक्ति नयाँ राष्ट्रपति निर्वाचित भइसकेपछि आफू जनवरी २० सम्म ह्वाइटहाउसमा रहँदासम्म यो अधिकारको प्रयोग गर्दै आएका छन् ।