विचार: दुई ठाउँबाट हारेका बामदेवको रास प्रवेश
प्रकाशित मिति : भाद्र ३०, २०७७ मंगलबार
– किशोर नेपाल
देशमा बीपी जयन्ती मनाइयो । जयन्ती मनाउने चलन राम्रो हो । केही मिनटका लागि भएपनि लक्षमा एकाग्र हुन्छ मान्छे । अनि, बीपीको ब्यक्तित्व अदभूत नै थियो । जन्मेको १०७ बर्ष भै सक्यो । उनको आकर्षण किन्चित कम भएको छैन ।
राजनीति होस वा साहित्य, जीवन मूल्यका कुरा हुन वा दर्शन शास्त्रका । समाजवाद होस वा पूँजीवाद । उनी आफनो चिन्तन प्रक्रियामा कहिल्यै ओरालो लागेनन । विवादले उनलाई पछ्याउन पनि कहिल्यै छाडेन । साहित्यमा बादशाह पनि बिबस्त्र हुन्छ, तर, राजनीतिको सानो मानिसलाई पनि पोशाक चाहिन्छ भन्थे उनी । आज पनि उनको चर्चा उत्तिकै छ ।
मानिसहरु बीपीका बारेमा जिज्ञासु छन । अक्सर बीपीका बिचारहरुमाथि राजनीतिज्ञ र बिव्दानहरुको बिश्लेषण सुन्न रुचाउँछन मानिसहरु । उनका बिचारका केही रोचक पक्ष यो स्तम्भमा प्रस्तुतगर्ने बिचार छ मेरो । अहिलेलाई बीपीप्रति श्रध्दा सुमन !
बामदेवको राष्ट्रिय सभा प्रवेशको तारतम्य नेपाली राजनीतिको पछिल्लो फण्डा हो । अन्ततः प्रधानमन्त्री खड्गप्रसाद शर्मा ओलीको मंत्रिपरिषदले नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका नेता बामदेव गौतमलाई राष्ट्रिय सभाको सदस्यमा मनोनीतगर्न सिफारिश गरेरै छाड्यो ।लोकलाजको मतलब राखेन ।
नेकपाका नेता, कार्यकर्ता र बौध्दिक जमातका मानिसहरु भन्दै थिए, दुइ ठाउँबाट हारेका बामदेवलाई राष्ट्रिय सभा सदस्यमा मनोनीतगर्नु उचित हुँदैन । आखिर, राष्ट्रिय सभा हारेका नेताहरुलाई थन्क्याउने डम्पिङ साइट पनि त होइन । धन्न, नेकपाका स्वनामधन्य नेता माधवकुमार नेपालले नेताहरुका लागि राष्ट्रिय सभामा जान बन्देज नभएको बताइ हाले ।
संविधान सभाको पहिलो निर्वाचनमा काठमाडौ र रौतहटबाट पराजित भएका माधवजीलाई तत्कालीन माओवादीका अध्यक्ष तथा हाल नेकपाका “कार्यकारी” अध्यक्ष प्रचण्डजीले हात समातेर भित्र्याएका थिए । त्यसपछि त, माधवजीको भाग्य यसरी खुल्यो कि उनी देशको प्रधानमन्त्री नै भए – त्यो पनि तत्कालीन राजनीतिका सर्बशक्तिमान पात्र गिरिजाप्रसाद कोइरालाको आशिर्वाद पाएर ।
स्वर्गीय कोइरालाले माधवजीको चोट लागेको मनको उपचारमात्रै गरेनन, आफनी सुपुत्री सुजाताको राजनीतिक तालीम समेत उनैको हातबाट होस भन्ने इच्छा ब्यक्तगरे । सुजाता कोइराला माधव नेपालको उप–प्रधान र परराष्ट्रमन्त्री भइन । इतिहासको त्यो घटनाले गिरिजाप्रसादसंगै माधवजी र सुजातालाई एउटै लहरमा आसीन गरायो ।
राजनीतिका यी सन्दर्भलाई हेरेका र देखेका बामदेव गौतमले प्रधानमन्त्री ओलीसंग आफनो प्रधानमन्त्री हुने चाहना प्रकट गरेका हुन । प्रम ओलीले केही समय त उनलाई अन्ठ्याएरै राखेका हुन कहिले काठमाडौ र कहिले डोल्पाको सीट खाली गराएर उपचुनाव लडाउँछु भनेर । तर, बामदेवका लागि कुनै सीट खाली भएन ।
केही दिन अघिसम्म पनि प्रम ओलीले उनलाई डोल्पाबाट चुनाव लडाउने कुरागर्न छाडेका थिएनन । तर, गौतमले त्यो भुलभुलैयाको धापबाट आफूलाई मुक्त गराइ सकेका छन ।
अर्को समस्या पनि देखिने सम्भावना छ : मन्त्री परिषदले सिफारिश गरेपनि राष्ट्रपतिले त्यो सिफारिश मान्नैपर्छ भन्ने केही छैन । मन्त्री परिषदको निर्णयमा राष्ट्रपतिले हस्तक्षेप गरि नै हालिन भनेपनि कार्यकारी राष्ट्रपतिको नेतृत्वको पक्षमा रहेको नेकपाले यसमा भन्ने कुरा केही भएन । राष्ट्रपतिले त्यस्तो कुनै हरकत नगरुन जसले बामदेवको मनमा चसक्क घोचोस ।
प्रधानमन्त्री हुने आकांक्षामा तुषारो परेपछि बामदेवजीले प्रम ओलीसंग भनेका छन – राम्रो मन्त्रालयको मन्त्री बनाउनु भयो भने गुन मानुला । तपाईको नाम चम्काउन ठूलो मेहनत गरौला । होइन भने, राष्ट्रिय सभाको सदस्यका रुपमा खुपुखुपु भात खाएर बसौंला । नेता बामदेव गौतम कामगर्न निकै ताकतिलो मानिस हो । उहिले राप्रपा नेता तथा प्रधानमन्त्री लोकेन्द्रबहादुर चन्दको उप–प्रधान तथा गृहमन्त्री हुँदा गौतमको नाम सुनसंग जोडिएको थियो ।
उताबाट यता सुन पार गराउने ब्यापारमा उनको भूमिकाको “तारीफ” तत्कालीन एमालेका जब्बर नेता प्रदीप नेपालले खुलामन्चकै आमसभाबाट गरेका थिए । एमालेको बल्खु कार्यालय भवनको निर्माण पनि त्यही समयमा भएको थियो । गृहमन्त्री गौतमको त्यो योगदानको सम्झना सबैलाइ होला ।