रूस छोडेर किन भाग्दै छन् नागरिकहरू,आखिर के कुराको डर छ ?
प्रकाशित मिति : आश्विन ७, २०७९ शुक्रबार
युक्रेन विरुद्ध चलिरहेको युद्धमा सामेल हुन रुसी राष्ट्रपतिको तीन लाख मानिसलाई आमन्त्रण गर्ने निर्णयले धेरै रुसीहरु आक्रोशित भएका छन् । राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको यो निर्णयपछि रुसका धेरै नागरिक देश छोडेर भागेका छन् । देशको सिमानाका धेरै ठाउँमा लामो लाइन देखिएको छ । सडकमा चहलपहल बढेको छ । मानिसहरू आफ्नो अत्यावश्यक सामानहरू बोकेर देश छोडिरहेका छन् ।
राष्ट्रपतिको घोषणा अघि, रूसी नागरिकहरूलाई थाहा थिएन कि युक्रेन युद्धमा जाने सम्भावना हुन सक्छ। देशमा जनता अब के हुन्छ भनेर छलफल गरिरहेका छन्। युद्धको मैदानमा जानबाट जोगिनका लागि के(कस्ता उपाय अपनाउन सकिन्छ भनेर मानिसहरू योजना बनाईरहेका छन् ।
पुटिनको निर्णयको विरोधका बीचमा, रूसी रक्षा मन्त्रालयले शुक्रबार भनेको छ, ‘रूसी सरकारको घोषणा आईटी क्षेत्रमा काम गर्नेहरू, बैंकरहरू र राज्य मिडियामा काम गर्नेहरूलाई लागू हुनेछैन। तर, यसका लागि कम्पनीहरूले सूची बनाएर सरकारलाई बुझाउनुपर्नेछ ।’
सेन्ट पिटर्सबर्गको एउटा कार्यालयमा काम गर्ने २८ वर्षीया दिमित्री भन्छिन्, ‘परिस्थिति सन् १९८० को दशकको विज्ञान कथा फिल्म जस्तै छ। इमानदारीपूर्वक भन्नुपर्दा यो सबै डरलाग्दो छ।’
दिमित्री भन्छन्, ‘अफिसमा मानिसहरू काममा ध्यान दिन सकेका छैनन्, तिनीहरू आफ्नो मोबाइल फोन, टिभी वा कम्प्युटर हेर्छन् मात्र, यो विषयमा नयाँ कुरा के भनिएको छ ?’ अफिसमा खाजा खाएपछि आधा दिनको बिदा लिएर अमेरिकी डलर साटेर ल्याउने उनले बताउँछन् ।
केही दिन अघि दिमित्रीले युद्धको विरोध गर्ने र्यालीमा भाग लिएपछि पुलिस अधिकारीहरू उनको घरमा आएका थियो । यो घटनापछि उनले पुलिससँग बच्चनका लागि घर समेत परिवर्तन गरेको बताईन । उनले भनिन्, ‘मलाई थाहा छैन अब मैले भोलिका दिनमा के गर्छु। देश छोडेर बाहिर जाउँ, वा अझै केही दिन देशमा बसौं दोधारमा छु ।’
सर्गेई (नाम परिवर्तन गरिएको) युद्धमा जान निमन्त्रणा गरिएका मध्ये एक हो। सर्गेई एक २६ वर्षीय पीएचडी विद्यार्थी र एक प्रसिद्ध रुसी विश्वविद्यालयका लेक्चरर हुन । उनी त्यतिबेला हैरान भए, जब सादा लुगा लगाएका दुई व्यक्तिले उनलाई सेनाको कागजातमा हस्ताक्षर गर्न भनेका थिए।
बीबीसीलाई उनले ती कागजातहरूको प्रतिलिपि दिएका छन, जसमा सर्गेईलाई बिहीबार मस्यौदा केन्द्रमा पुग्न भनिएको छ। राष्ट्रपति पुटिनले आफ्नो सम्बोधनमा यसअघि सेनामा रहेका वा विशेष सीप र युद्धको अनुभव भएका व्यक्तिहरूलाई मात्र बोलाइने बताएका थिए।
तर सर्गेई त्यस्तो कुनै अनुभव छैन। सरकारको यो आदेश नमान्नु अपराध मानिने भएकाले उनका सौतेनी बुवा आक्रोशित छन् । उनका सौतेनी बुबा सरकारी तेल कम्पनीमा काम गर्छन्। पुटिनको भाषणपछि उनको कम्पनीले उनलाई सेनामा भर्ती हुन कानुनी छुटको माग गरेको थियो ।
वास्तवमा, रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले यस हप्ता बुधबार (२१ सेप्टेम्बर २०२२) मा आंशिक सैन्य परिचालनको घोषणा गरेका थिए, जसका कारण करिब तीन लाख मानिसहरूलाई युद्धमा बोलाउन सकिन्छ। धेरै मानिसहरू यसबाट बच्न चाहन्छन् र देश छोड्दैछन्।तर, रुसको राष्ट्रपति कार्यालय क्रेमलिनले देश छोडेर पलायन भएका नागरिकको कुरालाई बढाइचढाइ गरिएको बताएको छ ।
तर जर्जियासँगको रुसी सीमामा सवारीसाधनको धेरै किलोमिटर लामो लाइन देख्न सकिन्छ। तीमध्ये युद्ध लड्न नचाहने र देश छोडेर भाग्ने मानिसहरू पनि छन्। तीमध्ये कतिपय गाडीको लामो लाइनबाट बच्न साइकल चढेर सीमासम्म पुग्ने गरेका छन् भने पैदल हिँडेर सीमा पार गर्न रोक लगाउने प्रयास गरिरहेका छन् ।
सिमानामा भेटिएका एक व्यक्तिले १२ घण्टाको पर्खाइपछि सीमा पार गर्न सफल भएको बताएको कुरा बिबिसिले लेखेको छ । सरकारले घोषणा गरेपछि आफ्नो पढाइ पूरा गर्न रुस छाड्दै गरेको उनले बताए ।
जर्जिया केही देशहरू मध्ये एक हो जसले रूसी नागरिकहरूलाई भिसा बिना प्रवेश गर्न अनुमति दिन्छ। अर्कोतर्फ, रुससँग १,३०० किलोमिटर लामो सिमाना रहेको फिनल्याण्डमा रुसी नागरिकलाई प्रवेश गर्न भिसा चाहिन्छ।
यसबाहेक इस्तानबुल, बेलग्रेड, दुबईको हवाई टिकटको मूल्य पनि अचानक बढेको छ । पुटिनको घोषणा भएको केही घण्टाभित्रै केही सडकमा सबै टिकट बिक्री भइसकेका छन्। टर्कीका सञ्चारमाध्यमका अनुसार रुसबाट एकतर्फी टिकटको बिक्रीमा अचानक उछाल आएको छ भने भिसा नलाग्ने देशको टिकटको मूल्य १ हजार युरोसम्म पुगेको छ ।
जर्मनीका आन्तरिक मामिला मन्त्री न्यान्सी फेसरले बिहीबार रुसको वर्तमान अवस्थाबाट भागेकाहरूले जर्मनीमा शरण पाउन सक्ने संकेत दिएकी छन्। तर, लिथुआनिया, लाटभिया, इस्टोनिया र चेक रिपब्लिकले रुसबाट आउनेहरूलाई शरण दिन अस्वीकार गरेका छन्।
गुप्तचर स्रोतबाट प्राप्त जानकारीका अनुसार रुसी सरकारको यो अभियान सफल भए पनि मानिसहरूलाई युद्धका लागि तयार पार्न र भूमिमा ल्याउन केही महिना लाग्न सक्छ। यहाँ रसियाभित्र निश्चित संख्याभन्दा बढी मानिस युद्धमा पठाउन सकिने अनुमान गरिएको छ ।
स्वतन्त्र अखबार नोभाया ग्याजेटले भर्खरै युद्ध सुरु भएपछि मिडियामा लगाम लगाउने प्रयासको बीचमा आफ्नो सञ्चालन युरोपमा सार्यो। अखबारका अनुसार पुटिनले जारी गरेको आदेशमा अर्को अनुच्छेद छ, जुन अहिलेसम्म गोप्य राखिएको छ।
सरकारले तीन लाख जनतालाई युद्धका लागि बोलाउन खोजेको भन्दै समाचारपत्रले लेखेका छन् , तर यो गोप्य परिच्छेदमा १० लाख मानिसलाई युद्धका लागि बोलाएको कुरा छ । -बिबिसिबाट अनुवादित अंश