अमेरिका र इरानबीच आगामी शनिबार रोममा हुने भनिएको परमाणु वार्ता किन स्थगित भयो ?
प्रकाशित मिति : बैशाख १८, २०८२ बिहीबार
Iran U.S. Oman
अमेरिका र इरानबीच आगामी शनिबार रोममा हुने तय भएको चौथो चरणको परमाणु वार्ता स्थगित गरिएको छ। एक वरिष्ठ इरानी अधिकारीले बिहीबार बताएअनुसार नयाँ मिति ‘अमेरिकी दृष्टिकोणमा निर्भर’ गरेर तय गरिनेछ।
‘परमाणु वार्ताको क्रममा इरानमाथि लगाइएका अमेरिकी प्रतिबन्धहरूले कूटनीतिक रूपमा विवाद समाधान गर्न पक्षहरूलाई सहयोग गरिरहेका छैनन्’, ती अधिकारीले भने- ‘अमेरिकी दृष्टिकोणको आधारमा अर्को चरणको वार्ताको मिति घोषणा गरिनेछ।’
यसअघि, ओमानले पहिलो चरणका वार्ताहरूमा मध्यस्थता गरेको थियो। ओमानले मे ३ मा अस्थायी रूपमा योजना गरिएको अर्को चरणको छलफल ‘लजिस्टिक कारणहरूले’ पुन: तालिकामा राखिने जनाएको छ। तर, अमेरिकाले रोममा चौथो चरणको वार्तामा सहभागिता पुष्टि गरेको थिएन। वार्ताको समय र स्थान अझै निश्चित हुन बाँकी छ, तर निकट भविष्यमा हुने अपेक्षा गरिएको छ।
बिहीबार इरानले अमेरिकालाई ‘विरोधाभासपूर्ण व्यवहार र उत्तेजक बयानहरू’ को आरोप लगायो। वाशिंगटनले यमनको हुथीहरूलाई समर्थन गरेकोमा इरानलाई परिणाम भोग्नुपर्ने चेतावनी दिएको थियो र परमाणु वार्ताको बीचमा इरानी तेलसम्बन्धी नयाँ प्रतिबन्धहरू लगाएको थियो।
इरानको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता इस्माइल बघाईले तेहरानले अमेरिकासँग ‘गम्भीर र दृढतापूर्वक’ परिणाममुखी वार्तामा संलग्न रहने बताए। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले कूटनीति असफल भएमा इरानमाथि आक्रमण गर्ने धम्की दिएका छन्, तर नयाँ सम्झौतामार्फत इरानको परमाणु हतियार बनाउने बाटो रोक्न सकिनेमा विश्वास व्यक्त गरेका छन्।
ट्रम्पले सन् २०१८ मा इरान र छ विश्व शक्तिहरूसँगको २०१५ को परमाणु सम्झौता रद्द गरेका थिए र इरानमाथि कठोर प्रतिबन्धहरू पुनस् लगाएका थिए। अमेरिका सम्झौताबाट बाहिरिएपछि इरानले युरेनियम संवर्धनमा लगाइएको सीमाहरू उल्लंघन गरेको छ, जसले युरोपेली देशहरूमा तेहरानले परमाणु बम बनाउन सक्ने चिन्ता बढाएको छ। इरानले भने आफ्नो कार्यक्रम शान्तिपूर्ण भएको दाबी गरेको छ।
यसैबीच, इरान र तीन युरोपेली शक्तिहरू (बेलायत, फ्रान्स, जर्मनी) बीच शुक्रबार रोममा तेहरानको परमाणु कार्यक्रमबारे तनावपूर्ण सम्बन्ध सुधार गर्न बैठक तय भएको थियो। तर, इरानी अधिकारीले यो बैठक हुने निश्चित नभएको बताए।
अमेरिकाले बुधबार इरानी तेल र पेट्रोकेमिकल्सको अवैध व्यापारमा संलग्न भएको आरोपमा सात संस्थाहरूमाथि प्रतिबन्ध लगाएको थियो। साथै, अमेरिकी रक्षा मन्त्री पिट हेग्सेथले यमनको हाउथीहरूलाई समर्थन गरेकोमा इरानलाई परिणाम भोग्नुपर्ने चेतावनी दिए। हुथीहरूले रातो सागरमा जहाजहरूमाथि आक्रमण गरेका छन्, जुन उनीहरूले प्यालेस्टाइनीहरूसँगको ऐक्यबद्धताको लागि गरेको बताउँछन्।
वाशिंगटनले मार्चको मध्यदेखि हाउथीहरूमाथि तीव्र बमबारी गरिरहेको छ, जसमा १,००० भन्दा बढी लक्ष्यहरूमा प्रहार गरिएको छ। इरानले हुथीहरू स्वतन्त्र रूपमा कार्य गर्छन् भनी दाबी गरेको छ।