के खोपले रोक्न सक्ला त एचआइभी भाइरसलाई ?
प्रकाशित मिति : मंसिर १७, २०८१ सोमबार
एड्स भाइरसविरुद्ध खोप प्रभावकारी हुने देखिएको छ । वर्षमा दुईपटक लाग्ने खोप महिलाहरूमा एचआइभी सङ्क्रमण रोक्न सतप्रतिशत प्रभावकारी थियो । थप नतिजाहरूले पुरुषहरूमा पनि यसको लगभग उस्तै प्रभाव देखाएको छ ।
औषधि निर्माता गिलियडले उच्च एचआइभी दर भएका १२० गरिब मुलुक मुख्य रूपमा अफ्रिका, दक्षिणपूर्वी एशिया र क्यारेबियनमा सस्तो जेनेरिक संस्करणहरू बेच्न अनुमति दिने घोषणा गरेको छ ।
तर कम्पनीले करिब सबै ल्याटिन अमेरिकालाई बाहिर राखेको छ । त्यहाँ दरहरू धेरै कम तर बढ्दो छ । यो विश्वले रोग रोक्नका लागि महत्त्वपूर्ण अवसर गुमाएको छ भन्ने चिन्ताको विषय भएको छ ।
“यो अहिलेसम्म हामीसँग भएको कुनै पनि अन्य रोकथाम विधिभन्दा उत्कृष्ट छ, यो अभूतपूर्व छ”, युएनएड्सका कार्यकारी निर्देशक विनी ब्यानिमाले भन्नुभयो ।
उहाँले यस औषधिको विकासका लागि गिलियडलाई श्रेय दिनुभयो तर एड्स रोक्ने विश्वको क्षमता जोखिममा रहेका देशहरूमा यसको प्रयोगमा निर्भर रहेको बताउनुभयो ।
विश्व एड्स दिवसका अवसरमा जारी गरिएको प्रतिवेदनमा युएनएड्सले गत वर्ष एड्सबाट मृत्यु हुने सङ्ख्या–अनुमानित छ लाख ३० हजार बताएको छ ।
यो सन् २००४ मा चरम बिन्दुमा पुगेको बेलादेखि सबैभन्दा कम थियो ।
यसले संसार अब ‘ऐतिहासिक चौबाटो’ मा पुगेको र महामारी अन्त्य गर्ने अवसर रहेको सुझाव दिएको छ ।
लेनाक्यापाभिर नामक औषधि पहिले नै अमेरिका, क्यानाडा, युरोप र अन्य ठाउँहरूमा सनलेन्का ब्राण्ड नाममा एचआइभी सङ्क्रमण उपचारका लागि बिक्री गरिएको छ ।
कम्पनीले चाँडै नै एचआइभी रोकथामका लागि सनलेन्काको अनुमोदन खोज्ने योजना बनाएको छ ।
कन्डम, दैनिक गोली, योनि रिङ र द्वि–मासिक इन्जेक्सन जस्ता सङ्क्रमणबाट जोगाउने अन्य तरिका भए पनि गिलियडको दुई पटक वार्षिक खोप विशेष गरी समलिङ्गी पुरुष, यौनकर्मी र युवा महिलाहरू लगायत हेरचाह गर्न डराउने सीमान्तकृत मानिसहरूका लागि उपयोगी हुने विशेषज्ञहरूले बताएका छन् ।
जेनेरिक संस्करणका लागि योग्य १२० मुलुकमध्ये १८ अधिकांश अफ्रिकी देशले विश्वका एचआइभी बोझको ७० प्रतिशत बेहोर्छन् ।
औषधि निर्माताले ‘एचआइभी रोकथामका लागि लेनाक्यापाभिर चाहने वा आवश्यक सबै मानिससम्म पुग्न द्रुत, प्रभावकारी मार्गहरू’ स्थापना गर्न पनि काम गरिरहेको बताएको छ ।
एडभोकेसी ग्रुप हेल्थ ग्यापकी कार्यकारी निर्देशक एसिया रसेलले हरेक वर्ष विश्वव्यापी रूपमा १० लाखभन्दा बढी नयाँ एचआइभी सङ्क्रमणका साथ स्थापित रोकथाम विधिहरू पर्याप्त नभएको बताउनुभयो ।
उहाँले ब्राजिल र मेक्सिको जस्ता देशलाई ‘अनिवार्य इजाजतपत्र’ जारी गर्न आग्रह गर्नुभयो । यो यस्तो संयन्त्र हो जहाँ देशहरूले स्वास्थ्य सङ्कटमा पेटेन्टहरू निलम्बन गर्छन् ।
केही देशले अघिल्लो एचआइभी उपचारका लागि अँगालेको यो एउटा रणनीति हो । विशेष गरी सन् १९९० को अन्त्य र सन् २००० को दशकको अन्त्यमा जब एड्स औषधिहरू पहिलो पटक पत्ता लगाइएको थियो । रासस