अजरबैजानी सेनाको आक्रमणमा ४९ आर्मेनियाली सैनिक मारिए
प्रकाशित मिति : भाद्र २८, २०७९ मंगलबार
अजरबैजानी सेनाले आर्मेनियाको क्षेत्रमा गरेको आक्रमणमा ४९ आर्मेनियाली सैनिकहरू मारिएका छन् । । यसले दुई देशबीच ठूलो मात्रामा शत्रुता हुने डर पैदा गरेको छ । आर्मेनिया र रुस दुवैले आक्रमणपछि सीमामा स्थिति स्थिर गर्न सहमत भएका छन्, अर्मेनियाले घातक टर्की ड्रोनले सशस्त्र अजरबैजानी सैनिकहरूले आफ्नो क्षेत्रमा प्रवेश गर्न खोजेको आरोप लगाएको छ।
अजरबैजान र आर्मेनियाबीच नागोर्नो-काराबाखलाई लिएर दशकौं लामो द्वन्द्व चलेको छ, जुन पहिले अजरबैजानको हिस्सा थियो तर १९९४ मा पृथकतावादी युद्ध समाप्त भएदेखि आर्मेनियाले समर्थन गरेको जातीय आर्मेनियाली सेनाको नियन्त्रणमा रहेको छ। अजरबैजानले २०२० मा ६ हप्ताको युद्धमा नागोर्नो-काराबाखको ठूलो भूभाग पुन कब्जा गर्यो जसले ६ हजार ६ सय भन्दा बढी मानिसहरूलाई मार्यो र रूस-ब्रोकर्स बीचको शान्ति सम्झौताको साथ समाप्त भयो। २०२० को युद्धमा पनि यी टर्किस ड्रोन विमान आर्मेनियाको पराजयका कारण बनेका थिए । उनले अजरबैजानको आक्रमणको आर्मेनियाली सेनाले उचित जवाफ दिएको बताए । ४,४०० वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको यस क्षेत्रमा आर्मेनियाली क्रिस्चियन र मुस्लिम टर्कीहरू बसोबास गर्छन् तर यो अजरबैजानको नियन्त्रणमा छ। सोभियत संघको पालादेखि नै यहाँको वातावरण अशान्त छ।
रुसले सन्धि अन्तर्गत शान्ति सेनाको रुपमा काम गर्न यस क्षेत्रमा करिब २ हजार सैनिक तैनाथ गरेको थियो । मंगलबार बिहान सबेरै ब्रोकिंगको लागि गए, तर यो क्षेत्र उनीहरूको होल्डमा थियो कि भनेर तुरुन्तै स्पष्ट भएन।
अर्मेनियाली रक्षा मन्त्रालयका अनुसार अजरबैजानको सेनाले मध्यरातपछि अर्मेनियाली भूभागका धेरै भागहरूमा ठूलो तोपखाना र ड्रोन आक्रमण गरेको थियो। अजरबैजानले आर्मेनियाली सेनाले गरेको ठूलो उक्साहटको जवाफमा आफ्नो सेनाले जवाफी कारबाही गरेको आरोप लगाएको छ। अर्मेनियाली सैनिकहरूले बारम्बार अजरबैजानी सैनिक अधिकारीहरूमाथि बारम्बार गोली हानेका थिए।
मंगलबार बिहान संसदमा बोल्दै अर्मेनियाका प्रधानमन्त्री निकोल पाशिन्यानले अजरबैजानको गोलीबारीमा कम्तीमा ४९ आर्मेनियाली सैनिकको मृत्यु भएको बताएका छन्। उनले अजरबैजानको कारबाही ब्रसेल्समा उनको हालैको ईयू-दलाल वार्ता पछि यसको राष्ट्रपति इल्हाम अलीयेभसँग प्रकट भएको थियो, जसलाई उनले अजरबैजानको दृढ अडानको रूपमा वर्णन गरे।
राति रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई प्रधानमन्त्री निकोल पाशिन्यानले फोन गरेका थिए । अजरबैजानसँगको शत्रुताबारे छलफल गर्न फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनसँग पनि बोलाइएको थियो। सबैको नजर रुसले दुई देशबीचको मध्यस्थतामा छ, जुन आर्मेनियाको नजिकको सहयोगी हो।
आर्मेनियाली सरकारले मित्रता सन्धि अन्तर्गत रुससँग आधिकारिक रूपमा सहयोग खोज्ने बताएको छ । संयुक्त राष्ट्र संघ र सामूहिक सुरक्षा सन्धि संगठनले आर्मेनिया लगायत पूर्व सोभियत राष्ट्रहरूको मस्को-प्रभुत्व रहेको सुरक्षा गठबन्धनलाई पनि अपील गर्नेछ। गोलीबारीको बारेमा क्रेमलिनबाट तत्काल कुनै प्रतिक्रिया आएको छैन। रुसको विदेश मन्त्रालयले दुवै देशलाई अगाडि बढ्न र संयम देखाउन आग्रह गरेको छ । मस्कोले मंगलबार बिहान अजरबैजान र आर्मेनियाबीचको युद्धविरामबारे छलफल हुने रसियाले आशा व्यक्त गरेको छ।
यस अवस्थामा, अमेरिकाले आर्मेनिया र अजरबैजान बीचको विवादको सैन्य समाधान हुन नसक्ने बताएको छ । अर्कोतर्फ, अजरबैजानको सहयोगी टर्कीले आर्मेनियालाई यस क्षेत्रमा उत्तेजक कार्यहरू रोक्न आग्रह गरेको छ ।