रामग्राम स्तुप क्षेत्रमा जियोफिजिक्स सर्भे शुरु
प्रकाशित मिति : कार्तिक २१, २०७६ बिहीबार
नवलपरासी, २२ कात्तिक (रासस) ःभगवान् गौतमबुद्धको अस्तुधातु रहेका स्थल पश्चिम नवलपरासीको रामग्राम–७ उजौनीस्थित रामग्राम स्तूप क्षेत्रमा तत्कालै भौगर्भिक अध्ययन (जियोफिजिक्स सर्भे) शुरु भएको छ ।
रामग्राम नगरपालिका–७ उजौनीस्थित भगवान् गौतमबुद्धको अस्तुधातु रहेका स्थल स्तुप क्षेत्रमा सर्भे शुरु भएकोे हो । यो स्थलको महत्वपूर्ण विशेषता ठूलो स्तुप हो जसको लम्बाइ १० मिटर छ भने व्यास २३ दशमलव पाँच मिटर रहेको छ ।
युनेस्कोमार्फत यूके एलायन्सको आर्थिक सहयोग, बेलायतको डुरह्याम विश्व विद्यालय, पुरातत्व विभाग र लुम्बिनी विकास कोषको सहकार्यमा भौगर्भिक अध्ययनको काम थालिएको हो । यसका लागि बेलायतबाट विज्ञहरुका टोली यहाँ आएर कामको शुरुआत गरेका हुन् । टोलीले आगामी मङ्सिर १ गतेसम्म भौगर्भिक अध्ययनको काम गर्नेछ ।
यहाँ रामग्राम स्तुप क्षेत्रमा रहेका पुरातात्विक संरचनाहरु कुन क्षेत्रसम्म फैलिएको छन् । यसको बृहद् क्षेत्रमा जियोफिजिक्स सर्भे गरिँदैछ । जसको लक्ष्य आगामी दिनमा व्यापक रुपमा यस क्षेत्रको अनुसन्धान गर्नु रहेको पुरातत्व विभागका पुरातत्व अधिकृत रामबहादुर कुँवर बताउनुहुन्छ ।
नेपालका सरकारी निकायहरुमा भौगर्भिक अध्ययन गर्ने उच्च प्रविधि तथा मेशिनरी उपकरण र पर्याप्त विज्ञ जनशक्ति छैनन् । सो कार्यका लागि आवश्यक उपकरणसहित बेलायतको डुरह्याम विश्वविद्यालयबाट विज्ञको टोलीले काम गरिरहेका छन् ।
भौगर्भिक अध्ययनअन्तर्गत प्रविधि तथा उपकरणमार्फत जमीनको सहतबाट करीब दुई मिटरभित्र सम्मको बनोटको अवस्थालाई तस्बिर वा एक्स–रे सरह कैद गर्न सकिन्छ । जसबाट सो रिपोर्टका आधारमा आवश्यक स्थानको पहिचान गरी उत्खनन कार्यलाई सघाउ पु¥याउन मद्दत पुग्दछ । सर्भेबाट जमीनलाई कुनै पनि खनजोत नगरी जमीनमुनि रहेको भग्नावशेष अवस्था पत्ता लगाउने गरिन्छ ।
कुन कुन क्षेत्रमा कस्ता कस्ता भग्नावशेष तथा पुरातात्विक वस्तुहरु रहेका छन् सो पत्ता लगाउन सकिने लुम्बिनी विकास कोषका पुरातत्व अधिकृत हिमाल उप्रेती बताउनुहुन्छ । यस पटकको भौगर्भिक अध्ययनबाट अब आगामी दिनमा रामग्राम स्तुप क्षेत्रमा हुने उत्खनन तथा अन्वेषणमा सहज हुनेछ । यो सर्भेले स्तुप क्षेत्रमा कहाँ के संरचना छन् भन्ने थाहा हुन्छ ।
यसअघि १९ वर्षअघि सन् १९९९ मा स्तुपाको पश्चिमतर्फ स