रुस-युक्रेनबीच ‘शान्ति सम्झौता’ हुने संकेतहरू नदेखिए प्रयास त्याग्ने अमेरिकाको चेतावनी
प्रकाशित मिति : बैशाख ५, २०८२ शुक्रबार
अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले युक्रेन र रुसबीच शान्ति सम्झौताको मध्यस्थताका लागि अमेरिकी प्रयासहरू केही दिनभित्रै त्याग्न सकिने चेतावनी दिएका छन्। यदि सम्झौता सम्भव हुने स्पष्ट संकेतहरू नदेखिएमा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले यो प्रयास छोड्ने उनले बताए।
‘हामी यो प्रयासलाई हप्तौँ वा महिनौँसम्म जारी राख्ने छैनौँ। हामीले अब छिट्टै, केही दिनभित्रै, यो सम्भव छ कि छैन भनेर निर्धारण गर्नुपर्छ’, रुबियोले पेरिसमा युरोपेली र युक्रेनी नेताहरूसँगको भेटपछि भने – ‘यदि हामी धेरै टाढा छौँ र यो सम्भव छैन भने, राष्ट्रपति सम्भवतः पछाडी हट्ने बिन्दुमा पुग्नेछन्।’
रुबियोको यो भनाइ रुसको युद्ध अन्त्य गर्न नमान्ने अडानप्रति ह्वाइट हाउसमा बढ्दो निराशालाई प्रतिबिम्बित गर्छ। युरोपेली कूटनीतिक स्रोतहरूका अनुसार, अमेरिका र युक्रेनबीचको वार्तामा केही प्रगति देखिए पनि रुसी पक्षको अडानले शान्ति प्रक्रियालाई जटिल बनाएको छ।
क्रेमलिनका प्रवक्ता दिमित्री पेस्कोभले शान्ति सम्झौतामा केही प्रगति भएको स्वीकार गरे तर वासिङ्टनसँग सम्पर्क कठिन रहेको बताए। उनले रुसले आफ्नो हित सुनिश्चित गर्दै द्वन्द्व समाधान गर्न खोजिरहेको र अमेरिकासँग वार्ताका लागि खुला रहेको उल्लेख गरे।
राष्ट्रपति ट्रम्पले युक्रेनसँग अर्को हप्ता खनिज सम्झौता हस्ताक्षर हुने अपेक्षा व्यक्त गरेका छन्। यसअघि फेब्रुअरीमा युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्की र उपराष्ट्रपति जेडी भान्ससँगको विवादका कारण यस्तो सम्झौता असफल भएको थियो।
पेरिसमा बिहीबार भएको वार्ता ट्रम्पको शान्ति प्रयासमा युरोपेली शक्तिहरू समावेश भएको पहिलो उच्चस्तरीय प्रत्यक्ष वार्ता थियो। रुबियोले प्रस्तुत गरेको अमेरिकी शान्ति ढाँचाले ‘उत्साहजनक स्वागत’ पाएको र जेलेन्स्कीको कार्यालयले वार्तालाई रचनात्मक र सकारात्मक भनेको छ।
यद्यपि, रुसले युक्रेनले नेटोको आकांक्षा त्याग्नुपर्ने, गुमाएका चार क्षेत्र रुसलाई सुम्पनुपर्ने र सेनाको आकार सीमित गर्नुपर्ने माग राखेको छ। युक्रेनले यी मागलाई आत्मसमर्पणको बराबर मानेको छ।
रुबियोले युरोपेलीहरूको शान्ति सम्झौतामा महत्त्वपूर्ण भूमिका हुने र रुसमाथिका प्रतिबन्धहरू हटाउनुपर्ने हुन सक्ने बताए। उनले अमेरिकी सुरक्षा ग्यारेन्टीको मुद्दा समाधान गर्न सकिने भए पनि ठूला चुनौतीहरू बाँकी रहेको उल्लेख गरे।
यदि अमेरिकाले यो प्रयास छोड्यो भने, शान्ति मध्यस्थताको सम्भावना कमजोर हुनेछ, किनकि अन्य कुनै राष्ट्रले मस्को र कीभमाथि यस्तो दबाब ल्याउन सक्दैन। यस्तो अवस्थामा अमेरिकाले रुसमाथि प्रतिबन्ध र युक्रेनलाई सहायता कायम राख्न सक्छ वा ट्रम्पले युक्रेनलाई सहायता रोक्ने निर्णय गर्न सक्छन्।
ट्रम्पले चुनावी अभियानमा युक्रेनको युद्ध २४ घण्टाभित्र अन्त्य गर्ने वाचा गरेका थिए, तर पदभार ग्रहणपछि अप्रिल वा मेमा सम्झौता हुने सुझाएका छन्। हालैको रुसी मिसाइल आक्रमणले युक्रेनको सुमीमा ३५ जनाको ज्यान लिएको थियो, जसलाई ट्रम्पले ‘गल्ती’ भनेका छन्।
यो अवस्थाले विश्वव्यापी शान्ति प्रयासमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ। रुबियोले रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई ल्याभरोभसँग वार्ता गरी अमेरिकी शान्ति ढाँचाबारे जानकारी गराएका छन्।