धतुराको फूलबाट बनेको स्कोपोलामाइनको दुरुपयोग , लठ्याएर लुट्ने समूह सकृय
प्रकाशित मिति : जेष्ठ १, २०८१ मंगलबार
स्कोपोलामाइन नामक औषधि प्रयोग गरेर बंगलादेशमा लुटपाट र ठगीका घटना बढेको देखिएको छ ।
अपराधिक मानसिकता भएका व्यक्तिले खासगरी यो औषधिको प्रयोग महिलाहरुमाथी गरेको देखिएको छ । गरगहना र धनमाल भएका महिलालाई उनीहरुले निशानामा पार्ने गरेको त्यहाँको अपराध अनुसन्धान व्यूरोले बताएको छ ।
यो औषधि तरल र पाउडर दुवै प्रकारमा उपलब्ध छ । यो औषधिलाई आपराधिक नियतले कागज, कपडा, हात वा मोबाइलको स्क्रिनमा लगाउनाले यसको सुगन्धले केही समयको लागि कसैको दिमागलाई नियन्त्रण गर्न सक्छ ।
सेप्टेम्बर २०२३ मा, बंगलादेशको नारायणगञ्जमा एक निजी विद्यालयका शिक्षकको हत्या गरियो । उक्त हत्याको अनुसन्धानमा प्रहरीले एक जनालाई पक्राउ गरेको थियो । त्यसपछि ढाकाबाट अर्का एक जनालाई पक्राउ गरिएको थियो ।
प्रहरीले पहिलो पटक उनीहरुमध्ये एकको साथबाट स्कोपोलामाइन बरामद गरेको स्वीकार गरेको थियो । उक्त व्यक्तिको साथबाट बोतलमा पाउडर फारममा भरिएको स्कोपोलामाइनलगायत अन्य धेरै लागूऔषध बरामद भएको छ ।
पछि अदालतको निर्देशनमा सिआइडीको प्रयोगशालामा परीक्षण गर्दा स्कोपोलामाइन पुष्टि भएको थियो ।
धतुराको फूलबाट स्कोपोलामाइन कसले बनाउँछ ?
यसलाई चिकित्सा विज्ञानमा औषधि बनाउन प्रयोग गरिन्छ । वाकवाकी लाग्ने, मोसन सिकनेस र केही अवस्थामा शल्यक्रिया पछि लागेका बिरामीहरूलाई औषधि बनाउन यसको प्रयोग गरिन्छ ।
तर यो प्राकृतिक कुरा होइन । स्कोपोलामाइन प्राकृतिक पदार्थहरूमा केही अन्य सामग्रीहरू थपेर कृत्रिम रूपमा तयार गरिन्छ । यो तरल र पाउडर दुवै रूप मा उपलब्ध छ । यसको तयारीको लागि महत्त्वपूर्ण वा आधारभूत सामग्री धतुरा फूलबाट आउँछ । धतुराको फूल एक प्रकारको विष हो ।
लुटपाट र ठगीका घटनामा, मुख्यतया पाउडरको रूपमा यसलाई प्रयोग गरिन्छ । यसलाई भिजिटिङ्ग कार्ड, कागज, कपडा वा मोबाइलको स्क्रिनमा लगाएर निकै चलाखीपूर्वक पीडितको नाकको अगाडि ल्याइन्छ ।
लागुऔषध नियन्त्रण विभागका प्रमुख केमिकल परीक्षक डा दुलालकृष्ण साह भन्नुहुन्छ,‘यो औषधि मानिसको श्वासप्रश्वासको नाकबाट ४ देखि ६ इन्चको श्वासप्रश्वासको दायरामा आउँछ ।
श्वासप्रश्वासको १० मिनेटभित्र वा त्यसभन्दा अगाडि नै यसले आफ्नो प्रभाव देखाउन थाल्छ । त्यसपछि स्मरणशक्ति र मस्तिष्कले सचेत रूपमा काम गर्न सक्दैन ।
कतिपय मानिसलाई यसको प्रभावपछि प्राकृतिक हुन एक घन्टा लाग्छ भने कतिपय मानिस आफ्नो प्राकृतिक अवस्थामा फर्किसकेपछि ३ । ४ घण्टा सम्म सामान्य अबस्थामा फर्कन सक्दैनन ।
बंगलादेशमा सुरुमा राजधानी ढाकामा नै यो औषधि प्रयोग गरेर ठगी गरेको गुनासो आएको थियो । तर अहिले ढाकाबाहिर राज्यका अन्य जिल्लामा पनि यस्ता गुनासो आउन थालेका छन् । बिबिसी हिन्दीको सहयोगमा