शुक्रबार न्युयोर्क सिटी हल्लाउने भूकम्पपछि २९ वटा पराकम्प, के ठूलो पराकम्पको जोखिम छ?
प्रकाशित मिति : चैत्र २४, २०८० शनिबार
न्युयोर्क सिटीमा शुक्रबार विहान १० बजेर २३ मिनेटमा ४ दशमलव ८ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएयता झण्डै २९ वटा पराकम्पहरु गएको युएस जिओलोजिकल सर्भेले रेकर्ड गरेको छ । तीमध्ये सबैभन्दा ठूलो पराकम्प शुक्रबार बेलुका ५ बजेर ५९ मिनेटमा गएको थियो, जुन ३ दशमलव ८ रेक्टर स्केलको थियो । त्यो यता २ रेक्टर स्केलभन्दा कमका १० वटा पराकम्प गएका छन् भने शनिबार विहान ६ बजेर ४६ मिनेटमा २ दशमलव ५ रेक्टर स्केलको पराकम्प गएको छ ।
शुक्रबार बेलुका ५ बजेर ५९ मिनेटको सबैभन्दा ठूलो पराकम्प अगाडि पनि १६ वटा पराकम्पहरु गएका थिए । तीमध्ये १४ वटा २ वटा कम रेक्टर स्केलका थिए भने १० बजेर २९ मिनेटमा गएको पराकम्प २ दशमलव ६ रेक्टर स्केलको र १ बजेर ३२ मिनेटमा गएको पराकम्प २ दशमलव २ रेक्टर स्केलको थियो । शुक्रबार विहानको भूकम्प न्युजर्सीलाई सबैभन्दा धेरै हल्लाउने २४१ बर्षको सबैभन्दा ठूलो भूकम्प थियो भने न्युयोर्क सिटीलाई सबैभन्दा बढी हल्लाउने १४० बर्षको सबैभन्दा ठूलो भूकम्प थियो । यद्यपी न्युयोर्क राज्यका केही भाग भने सन् २०११ को भर्जिनिया केन्द्रबिन्दु भएको भूकम्पले पनि योभन्दा धेरै हल्लाएको थियो ।
वैज्ञानिकहरूले मुख्य भूकम्पपछि परकम्पहरूको ढाँचाहरूमा एक परकम्प लगभग १ रेक्टर स्केलभन्दा कम, १० परकम्पहरू लगभग २ रेक्टर स्केलभन्दा कम र १०० परकम्पहरू लगभग ३ रेक्टर स्केलभन्दा कम हुने गरेको देखेका छन् । तर यसपटक कतिवटा पराकम्पहरु जानेछन् भन्नेबारे अहिले नै अनुमान गर्न गाह्रो छ । पराकम्पहरु केहीदिन र हप्तासम्मपनि जारी रहनसक्ने यूएस जियोलोजिकल सर्भेका अनुसन्धान संरचनात्मक इन्जिनियर किशोर एस जैसवालले बताएका छन् । यस्तो क्रम चलिरहँदा शुक्रबारको भन्दा ठूलो वा सोसरहको भूकम्प जानेपनि सानो सम्भावना रहेको उनले बताएका छन् ।
आगामी हप्ता भित्र ३ रेक्टर स्केल र माथिका परकम्पहरू हुने सम्भावना ७४ प्रतिशत छ भने र ५ रेक्टरस्केलभन्दा माथिको पराकम्पको सम्भावना १ प्रतिशतमात्र रहेको युएस जियोलोजिकल सर्भेले पूर्वानुमान गरेको छ।
शुक्रबार विहान १० बजेर २३ मिनेटमा गएको ४ दशमलव ८ रेक्टर स्केलको भूकम्प न्युजर्सीको ह्वाइटहाउस स्टेशनबाट ७ किलोमिटर उत्तरपूर्वमा केन्द्रबिन्दु भएर गएको थियो । न्युयोर्क सिटीमा यस्तो भूकम्प दुर्लभ भएकाले स्थानीयबासिहरु त्रसित भएका थिए । भूकम्पको धक्का न्युयोर्कदेखि मेरिल्याण्डसम्म अनुभव गरिएको थियो । न्यु जर्सीदेखि लङ आइल्याण्डसम्मका भवनहरू हल्लिएका थिए ।
भूकम्पको धक्का महसुस भएपछि न्युयोर्क सिटीले एक आपतकालिन अलर्ट जारी गर्दै न्युयोर्कका बासिन्दाहरुलाई घरभित्र बस्न सुझाव दिएको थियो भने कोही घाइते भएमा ९११ मा फोन गर्न सुझाव दिएको थियो । न्युयोर्क सिटीले भूकम्प गएको झण्डै ४० मिनेटपछि ११ बजेर २ मिनेटमा सिटीका बासिन्दाहरुको फोनमा अलर्ट पठाएको थियो । आपतकालिन अवस्थामा जवाफ दिनमा ढिलो गर्दै आएको आलोचना खेप्दै आएको न्युयोर्क सिटीले अलर्ट पठाउन गरेको ढिलाइको पनि आलोचना भएको छ ।
मुख्य भूकम्पको झण्डै १ घण्टापछि न्युजर्सीको बेडमिनिष्टर नजिक केन्द्रबिन्दु बनाएर पराकम्प गएको थियो । ११ बजेर २० मिनेटमा गएको यो पराकम्प जम्मा २ रेक्टर स्केलको भएकाले धेरैले अनुभव गरेनन् । तर न्युयोर्क सिटीले पराकम्प जानसक्ने अलर्ट पनि पराकम्प गएको झण्डै २५ मिनेटपछि पठाएको थियो । युएस जियोलोजिकल सर्भेले पनि कम्तीमा एउटा पराकम्प आउनसक्ने अनुमान गरेको थियो ।
न्युयोर्क सिटी क्षेत्रमा शुक्रबार गएको भूकम्प झण्डै १४० बर्षको इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो हो । सन् १८८४ को अगस्त १० मा न्युयोर्क सिटी क्षेत्रलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर ५ दशमलव २ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएदेखि न्युयोर्क सिटी क्षेत्रमा त्यती ठूलो भूकम्प गएको थिएन । त्योभन्दा अगाडि सन् १७८३ मा न्युजर्सी केन्द्रबिन्दु भएर ४ दशमलव ९ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको थियो भने सन् १७३७ मा न्युयोर्क सिटी क्षेत्रलाई केन्द्रबिन्दु बनाएर ५ दशमलव २ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको थियो ।
न्युयोर्क सिटीमा पछिल्लो सबैभन्दा ठूलो भूकम्प सन् २००१ को अक्टोबर २७ मा न्युयोर्क सिटीको म्यानहटन केन्द्रबिन्दु बनाएर गएको थियो, जुन २ दशमलव ६ रेक्टर स्केलको थियो । सन् २००१ को जनवरी १७ मा न्युयोर्क सिटीको म्यानहटन केन्द्रबिन्दु बनाएर गएको भूकम्प २ दशमलव ४ रेक्टर स्केलको थियो ।