४८.५ हजार वर्ष पुरानो भाइरस फेला
प्रकाशित मिति : फाल्गुन २४, २०७९ बुधबार
माटोको तह मुनि जमेको हिउँ र माटोलाई पर्माफ्रोस्ट भनिन्छ। आर्कटिकको तातो तापक्रमले यस क्षेत्रमा पर्माफ्रोस्ट पग्लिरहेको छ। ती पग्लिएर हजारौं वर्षदेखि सुतेको घातक भाइरसलाई ब्युँझने खतरा छ । यसले मानिस र जनावर दुवैको लागि खतरा निम्त्याउन सक्छ। वैज्ञानिकहरूले अहिले ४८ हजार वर्ष पुरानो भाइरस पत्ता लगाएका छन् । पर्माफ्रोस्ट भनेको टाइम क्याप्सुल जस्तै हो, जसमा हजारौं वर्ष पुराना जीव र भाइरसहरू बाँच्न सक्छन्। वैज्ञानिकहरु भन्छन्, ‘आर्कटिक पृथ्वीको बाँकी भागको तुलनामा चार गुणा छिटो तातिरहेको छ, जसले गर्दा पर्माफ्रोस्ट पग्लिरहेको छ। त्यहाँ जमेको भाइरस फेरि जीवित भएमा जनस्वास्थ्यमा खतरा हुने छ ।’
नासाको जेट प्रोपल्सन ल्याबोरेटरीका जलवायु वैज्ञानिक किम्बर माइनरले भने, ‘पर्माफ्रोस्टसँग धेरै चीजहरू द्रुत रूपमा परिवर्तन हुँदैछन्, जुन चिन्ताको विषय हो। तिनीहरूलाई स्थिर राख्नु हाम्रो लागि महत्त्वपूर्ण छ। पर्माफ्रोस्टले उत्तरी गोलार्धको पाँचौं भाग ओगटेको छ। यस बरफमा जमेको भाइरस पत्ता लगाउन, फ्रान्सको एक्स-मार्सेली युनिभर्सिटी स्कूल अफ मेडिसिनका जीनोमिक्सका प्राध्यापक जीन मिशेल क्लेभेरीले साइबेरियन पर्माफ्रोस्टका लागि नमूनाहरू लिएका छन्। यसरी हिउँमा रहने भाइरसलाई जोम्बी भाइरस भनिन्छ।
भाइरस २००३ मा पत्ता लगाइएको थियो
२००३ मा, उनले पहिलो भाइरस पत्ता लगाए। यो भाइरसको साइजका कारण उनले यसलाई ‘जायन्ट भाइरस’ नाम दिए । यो किनभने यो हेर्नको लागि सामान्य प्रकाश माइक्रोस्कोप आवश्यक छ। प्रोफेसर जीनको कामले रूसी वैज्ञानिकहरूको टोलीलाई पनि प्रेरित गर्यो, जसले २०१२ मा ३०,००० वर्ष पुरानो भाइरस पत्ता लगाए। २०१४ मा, जीनले फेरि ३० हजार वर्ष पुरानो भाइरस पत्ता लगाए र प्रयोगशालामा जीवित ल्याए। यद्यपि, यस अवधिमा उनले यो मानव वा जनावरको लागि खतरा साबित गर्न नहुने टिप्पणी गरे। यसपछि सन् २०१५ मा पनि उनले यस्तै गरेका थिए । तर अब फेरि एक पटक उनले भाइरसलाई जिउँदै ल्याएका छन् ।
४८.५ हजार वर्ष पुरानो भाइरस फेला
फेब्रुअरी १८ मा भाइरस जर्नलमा प्रकाशित भएको पछिल्लो अनुसन्धानमा क्लेभेरी र उनको टोलीले अमिबा कोशिकाहरूलाई संक्रमित गर्न सक्ने धेरै भाइरसहरू पुन: निर्माण गरे। तिनीहरूले पाँच नयाँ भाइरस पत्ता लगाएका छन्, जसमध्ये सबैभन्दा पुरानो ४८.५ वर्ष पहिलेको हो, माटोमुनि पाइन्छ। उनीहरुको उमेर माटोको रेडियो कार्बन डेटिङका आधारमा निर्धारण गरिएको थियो । र सबैभन्दा कान्छो भाइरस २७,००० वर्ष पुरानो हो, जुन ऊनी म्यामथको अवशेषको कोटमा फेला परेको थियो। क्लेभेरीले अमिबालाई संक्रमित गर्ने यी भाइरसहरू ठूलो समस्याको संकेत भएको बताए। यी पर्माफ्रोस्टमा पाइने भाइरसहरू पनि मानिसका लागि खतरा हुन सक्छन्। वैज्ञानिकहरूले चेतावनी दिँदै आएका छन, भाइरससँग छेडछाड गर्दा नयाँ महामारी ल्याउन सक्छ, जसको बारेमा तपाइँ यहाँ क्लिक गरेर पढ्न सक्नुहुन्छ।