अमेरिकाले नेपाललाई फेरि थप्यो आतंककारीको क्रिडास्थलमा, पहिलोपटक हटाइयो ‘पूर्व आतंकवादी’ सम्बोधन
प्रकाशित मिति : पुस २, २०७८ शुक्रबार
गतबर्ष सार्वजनिक गरेको रिपोर्टमा नेपाललाई आतंकबादीको क्रिडास्थलबाट हटाएको अमेरिकाले यो बर्ष सार्वजनिक गरेको रिपोर्टमा नेपाललाई आतंकबादीको क्रिडास्थलका रुपमा फेरि थपेको छ । बिहिबार सार्वजनिक आतंकवादसम्बन्धि नयाँ रिपोर्टमा नेपाललाई आतंकवादीको क्रिडास्थलका रुपमा थपिएको हो ।
सन् २०१८ सम्मको रिपोर्टमा नेपाल आतंकवादीको क्रिडास्थल भएको बताएको अमेरिकाले गतबर्ष सार्वजनिक गरेको आतंकवादसम्बन्धि रिपोर्टमा नेपाललाई आतंकबादीको क्रिडास्थलबाट हटाएको छ । यद्यपी नेपाललाई आतंकवादीहरुले ट्रान्जिट वा स्टेजिङ बिन्दुको रूपमा प्रयोग गर्नसक्ने खतरा भने औल्याइएको थियो ।
सन् २०१५ देखि सन् २०१८ सम्मको रिपोर्टमा अमेरिकाले नेपालमा इन्डियन मुजाहिद्दिनले आफ्नो क्षेत्र नेपालसम्म विस्तार गरेको र नेपाल इन्डियन मुजाहिद्दिनको सबैभन्दा ठूलो हब भएको उल्लेख गर्दै आएको थियो । तर गतबर्ष सन् २०१९ भरको अवधिको रिपोर्ट सार्वजनिक गर्दै अमेरिकाले नेपाललाई इन्डियन मुजाहिद्दिनको हबबाट हटाएको थियो । बिहिबार सार्वजनिक रिपोर्टमा पनि नेपाललाई गतबर्षजस्तै इन्डियन मुजाहिद्दिनको हबबाट हटाइएको छ ।
यो रिपोर्ट अमेरिकी सरकारको विदेश मन्त्रालय अन्तरगत ब्यूरो अफ काउन्टर टेरोरिज्मले निकालेको हो । अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लींकेनले बिहिबार उक्त रिपोर्ट सार्वजनिक गरेका हुन् । प्रहरी प्रमुखमा सर्वेन्द्र खनाल नेतृत्वमा आइसकेपछिको सुधारपछि अमेरिकाले नेपाललाई आतंककारीको क्रिडास्थल र इन्डियन मुजाहिद्दिनको हबबाट हटाएको थियो । खनालको नेतृत्वमा नेपाल प्रहरीले सन् २०१९ भरमा सुरक्षाका क्षेत्रमा उल्लेख्य कामहरु गरेको थियो ।
अमेरिकाले गतबर्ष सार्वजनिक रिपोर्टमा नेपाललाई आतंककारीको क्रिडास्थल र इन्डियन मुजाहिद्दिनको हबबाट हटाएपछि विश्वको नजरमा नेपालको छवीमा केही सुधार आएको थियो । तर अहिले फेरि नेपाल आतंककारीको ट्रान्जिट वा स्टेजिङ बिन्दुका रुपमा प्रयोग भएको उल्लेख गरिएको छ ।
बिहिबार सार्वजनिक रिपोर्टमा सन् २०२० मा नेपालमा कुनै उल्लेख्य आतंककारी गतिविधि नभएको जनाइएको छ । तर काठमाडौंको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अप्रयाप्त सुरक्षा प्रोटोकल र नेपाल भारत खुल्ला सिमानाका कारण भविश्यमा नेपाललाई आतंकवादीहरुले ट्रान्जिट प्वाइन्ट वा क्रिडास्थलका रुपमा भने प्रयोग गर्नसक्ने अमेरिकाको रिपोर्टमा उल्लेख छ । रिपोर्टमा विप्लव समुहले गरेका हिंशात्मक घटनाहरुलाई प्राथमिकताका साथ उल्लेख गरिएको छ । तर अहिले विप्लव समुह हिंशा त्यागेर राजनीतिक प्रकृयामा आइसकेको पनि रिपोर्टमा उल्लेख छ ।
गतबर्ष सम्मको रिपोर्टमा ‘पूर्व आतंककारी’का रुपमा सम्बोधन गरेको अमेरिकाले यसबर्षको रिपोर्टमा ‘पूर्व हिशात्मक अतिवादी’ भनेर सम्बोधन गरेको छ । पूर्व हिंशात्मक अतिवादीहरुलाई समाजमा पुनस्थापित गर्न वा अतिवादीहरुको भर्तीलाई रोक्न नेपालमा कुनै सरकारी वा नागरिक समाजका कार्यक्रम नभएको अमेरिकी रिपोर्टमा जनाइएको छ । सबैभन्दा महत्वपूर्ण खतरा अन्तर्राष्ट्रिय आतंकवादी संगठनले नै नेपाललाई क्रिडास्थल वा ट्रान्जिट प्वाइन्ट वा सफ्ट टार्गेट बनाउनसक्ने खतराबारे रिपोर्टमा जोड दिइएको छ ।
गतबर्षको रिपोर्टदेखि नेपाललाई भारतीय आतंकवादी समूहले आफ्नो अखडा बनाएको कुरा हटाएपनि सन् २०१५ देखि नै अमेरिकाले यसबारे नेपाललाई सचेत गराउँदै आएको थियो । सन् २०१५ मा प्रकाशित आतंकवादसम्बन्धी रिपोर्टमा भारतीय आतंकवादी संगठन इन्डियन मुजाहिद्दिनले आफ्नो क्रीडास्थलका रूपमा नेपालसम्म क्षेत्र विस्तार गरेको अमेरिकाले उल्लेख गरेको थियो ।
यद्यपि, अमेरिकाले यस्तो ठहर गर्नुपर्ने अवस्था रातारात आएको होइन । त्योभन्दा अगाडि सन् २०१३ को अमेरिकी रिपोर्टमा अमेरिकाले सुरुवाती वाक्यमै भारतसँगको खुला सिमाना र काठमाडौंमा रहेको त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको कमजोर सुरक्षा व्यवस्थाका कारण अन्तर्राष्ट्रिय आतंकवादी संगठनले नेपाललाई ‘ट्रान्जिट प्वाइन्ट’का रूपमा दुरुपयोग गर्न सक्ने आशंका उल्लेख गरेको थियो । सन् २०१३ को अगस्ट २८ मा इन्डियन मुजाहिद्दिनका सहसंस्थापक यासिन भटकल नेपाल–भारतको सीमाक्षेत्रमा पक्राउ परेका थिए । सन् २०१० मा भारतको पुणेमा १७ जनाको ज्यान जाने गरी रेस्टुरेन्टमा भएको हमलामा भटकलविरुद्ध अभियोग लगाइएको थियो ।
त्यस्तै, सन् २०१३ को अगस्टमा भारतका ‘मोस्ट वान्टेड’ अब्दुल करिम टुन्डा पनि नेपाल–भारत सीमाक्षेत्रमै पक्राउ परेका थिए । सीमाक्षेत्रमा इन्डियन मुजाहिद्दिनका उच्च तहका नेता पक्राउ परेपछि नेपाल–भारत सीमाक्षेत्रलाई उनीहरूले उपयोग गरिरहेको सतहमा आएको थियो । यसअघि नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय आतंकवादी संगठनको खतराबारे अमेरिकाले खासै बोलेको थिएन । बरु सन् २०१२ को सेप्टेम्बरसम्म तत्कालीन नेकपा माओवादीलाई अमेरिकाले आतंकवादी गतिविधि संलग्न समूहको सूचीमा राखेको थियो । तर, अमेरिकी नागरिक वा अमेरिकाको विदेशनीतिमा डर हुने गरी माओवादी आतंकवादी गतिविधिमा संलग्न नभएको भन्दै सन् २०१२को सेप्टेम्बर ६ मा माओवादीलाई सूचीबाट हटाइएको थियो ।
सन् २०१५ देखि अमेरिकाले लगातार इन्डियन मुजाहिद्दिनले आफ्नो क्षेत्र नेपालसम्म विस्तार गरेको उल्लेख गर्दै आएको थियो । यसबारे अमेरिकाले अहिलेसम्म गतबर्षसम्म आइपुग्दा आफ्नो धारणामा एक शब्द पनि परिवर्तन गरेको थिएन । तर सन् २०१९ मा सुरक्षा संयन्त्रमा आएको सुधारपछि अमेरिकाले ५ बर्षपछि गतबर्ष सार्वजनिक रिपोर्टमा पहिलोपटक नेपाल मुजाहिद्दिनको क्रीडास्थलबाट हटाएको थियो ।