मादलको माग बढ्यो, व्यवसायीलाई भ्याइनभ्याई
प्रकाशित मिति : कार्तिक १२, २०७३ शुक्रबार
दीननाथ बराल
मादल व्यवसायीहरूलाई यति बेला मादल बनाउन र मादल मर्मत गर्न भ्याइनभ्याई छ । तिहारमा देउसी–भैलोसहित नाच्न गाउन प्रयोग हुने मादलको माग बढेसँगै व्यवसायी यति बेला मादल बनाउन र मर्मत गर्न व्यस्त छन् ।
पोखरा तेर्सापट्टी क्षेत्रमा मादल व्यवसायीहरूले विभिन्न मूल्यका साना ठूला मादल बिक्रीका लागि राखेका छन् भने पुराना मादल मर्मत पनि गरिरहेका छन् । पोखरा क्षेत्रमा आधादर्जनजसो मादल व्यवसायी रहेको मादल व्यवसायी यमजी राजपालले बताए ।
१४ वर्षदेखि मादल व्यवसायीमा लागेका उनी यस पेसाबाट सन्तुष्ट भने छैनन् । “हाम्रो पेसा संकटमा पर्दैछ, खै कसले यसको बारेमा सोचेको छ,” उनले भने, “सरकारले कर मात्र उठाउन जानेको छ, नेपाली संस्कृतिको पहिचान मादलको दिगो संरक्षणका लागि पहल आवश्यक छ ।”
तिहार पर्वको अवसरदेखि हिउँदको करिब ३ महिनामात्र मादलको सिजन भएकाले यस सिजनमा भएको कारोबारले वर्ष दिनलाई धान्न आफूहरूलाई निकै कठिन हुने गरेको उनले गुनासो गरे ।
पोखराका सबैभन्दा पुरानो मादल पसल अनु मादल स्टोर्सका सञ्चालक विष्णुराम राजपालले कच्चा पदार्थ अभावका कारण आफूहरूको पेसा संकटमा पर्न थालेको बताए ।
एक वर्षमा मुस्किलले एक सयवटा मादल बनाउने गरेको बताएका उनले मादलमा प्रयोग हुने गोरु–गाईको छाला आफूहरूले सहज ढंगले पाउन नसकेको बताए ।
राजपालले मादलसहित डम्मरु, खैजरीलगायतका परम्परागत बाजा पनि बनाउँदै आएका छन् भने साथै भारतबाट आयात गरिएको झ्याली खैजरीसमेत बिक्री गर्दै छन् ।
पोखरा तेर्सापट्टि क्षेत्रका अर्का मादल व्यवसायी दिपक कुलुले एक वर्षदेखि धादिङमा मादलसहितका बाजागाजा निर्माणगरी पोखराबाट बिक्री गर्दै आएका छन् ।धादिङमा बाबु बाबुलालले बनाएका मादलहरू पोखरामा लोकबाजा सप्लायर्स पसलबाट बिक्री गर्छन् । उनले भने, “मादल व्यवसाय राम्रो होला भनेर हात हालियो एक वर्ष भयो खासै व्यापार छैन, यही अवस्था हो भने पेसा परिर्वतन गर्नुपर्ला जस्तो छ ।”
पश्चिमी संस्कृतिले गर्दा नेपाली बाजागाजाको संस्कृति लोप हुँदै गएको उनले चिन्क्ता व्यक्त गरे । स्याङजा वालिङबाट पोखरामा मादल किन्न आएका खेमबहादुर रानाले आमा समूह र कुनै समाजहरूका लागि प्रायःमादल प्रयाग हुने गरेको बताए ।
परम्परागत रूपमा देउसी–भैलो कार्यक्रमका लागि भनेर प्रायः न्यून संख्यामा मात्र मादल प्रयोग हुने गरेको उनले बताए । पर्वतका सूर्यप्रसाद शर्मा भने देउसी–भैलो कार्यक्रमकै लागि भनेर पोखरामा मादल किन्न आएको बताए ।
उनले भने, “मादलको धुनमा गीत गाउँदा र बजायर नाच्दाको मज्जा छुट्टै हुन्छ, त्यही भयर हामीले त तिहारमा मादल मात्र होइन, मुरली, बाँसुरी, मुजुरालगायतका बाजागाजा प्रयोग गर्ने गरेका छौं ।”
मादलको मूल्य एक हजार ५ सयदेखि पाँच हजारसम्म पर्छ । मर्मत गर्दा खरी हालेको ५ सयदेखि अन्य मर्मत गरेको एक हजारसम्म लिने गर्छन् ।
स्रोत: कारोबार दैनिक