नेपाल मानव र यौन तस्करीको श्रोत, ट्रान्जिट र गन्तब्य : अमेरिका
प्रकाशित मिति : असार १३, २०७४ मंगलबार
किशोर पन्थी
अमेरिकी सरकारले मानव तस्करी सम्बन्धी एक रिपोर्ट सावैजनिक गर्दै नेपाल सरकारले मानव तस्करीको उन्मुलनका लागि न्युनतम मापदण्ड पूरा गर्न नसकेको जनाएको छ । तर सरकारले यसका लागि उल्लेख्य पहल भने गरेको रिपोर्टमा जनाइएको छ । अमेरिकी विदेशमन्त्री रेक्स टिलरसनले आज मानवतस्करी सम्बन्धि रिपोर्ट सार्वजनिक गरेका हुन् । रिपोर्टमा नेपालको सरकारले विगतका बर्षहरुको तुलनामा मानवतस्करीको अन्त्यका लागि पहलहरु बढाएकाले नेपाललाई टियर टु मा नै राखिएको जनाइएको छ । सरकारले तस्करी पीडितसहित हिंशाबाट पीडित महिलाहरुलाई सेवा प्रदान गर्न बजेट दोब्बर बनाउदै मानव तस्करीको घटना अनुसन्धान र पीडितको पहिचानमा प्रयास बढाएको रिपोर्टमा उल्लेख छ । नेपाल सरकारले देशभर जनचेतना कार्यक्रम गरेको र काठमाडौं बाहिर रहेका ४ सय भन्दा धेरै विदेश काममा पठाउनेहरुको लाइसेन्स खारेज गरिदिएको जनाइएको छ ।
विगत पाँचबर्षदेखि रिपोर्ट गरिएजस्तै नेपाल महिला, पुरुष र बालबालिकाका लागि मानव तस्करी र यौन तस्करीको श्रोत, ट्रान्जिट र गन्तब्य देश रहेको रिपोर्टमा जनाइएको छ । नेपाली महिला र केटीहरु नेपाल, भारत, मध्यपूर्व, एसिया र अफ्रिकामा यौन धन्दामा पठाइएको रिपोर्टमा जनाइएको छ । नेपाली महिला, पुरुष र बालबालिकाहरुलाई पनि नेपाल, भारत, मध्यपूर्व र एसियामा निमार्ण, कलकारखाना, घरेलु काम र मगन्ते काममा जबर्जस्ती लगाइएको रिपोर्टमा जनाइएको छ । गतबर्षको रिपोर्टमा नेपाली, महिला, पुरुष र बालबालिकालाई अमेरिकामा समेत बलजफ्ती श्रममा लगाइएको उल्लेख भएपनि यसबर्षको रिपोर्टमा भने सुचीबाट अमेरिका हटाइएको छ ।
रिपोर्टमा नेपालमा मानवतस्करीको रोकथामका लागि अघिल्लो वर्षको तुलनामा केही सुधार आएकाले अघिल्लो वर्षको श्रेणीबाट नहटाइएको रिपोर्टमा जनाइएको छ । अमेरिकाले मानव तस्करीको अवस्थामा नेपाललाई गतवर्ष पनि ‘टियर टु’ मा राखेको थियो । अहिले पनि त्यही बर्गमा नै राखेर रिपोर्ट प्रकाशित गरिएको छ । अघिल्लो आर्थिक बर्ष नेपालका जिल्ला अदालतहरुमा २६० जनालाई मानवतस्करीमा दोषी ठहराइएकोमा यो बर्ष त्यो संख्या अझ बढेको छ । पछिल्लो आर्थिक बर्षमा २६२ जना मानव तस्करहरुलाई जिल्ला अदालतहरुले दोषी ठहर गरेको जनाइएको छ । मानव तस्करीको अवस्था सबैभन्दा खराब भने चीनमा रहेको रिपोर्टमा जनाइएको छ ।