नेपालको विकाशका लागि पूँजीमात्र हैन, दक्षता भित्राउनुपर्छ
प्रकाशित मिति : भाद्र १२, २०७३ आईतबार
खगेन्द्र जीसी
ऐतिहासिक रुपमा एनआरएनएले विभिनन उपलब्धीहरु हासिल गरेको छ । एनआरएनए अहिले अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा नै डायस्पोराको स्थापित संगठन बनिसकेको छ । यो एनआरएनको ठूलो उपलब्धी हो । एनआरएनले अहिलेसम्म गरेका मुख्य प्रयासहरुमा नागरिकताको निरन्तरताको विषय अर्को मुख्य विषय हो । संविधानमा गैर आवासीय नेपाली नागरिकताको विषय समावेश गराउन निकै लामो समयदेखि पहल भइराखेको थियो । यसलाई संविधानमा राख्न एनआरएनले विशेष भूमिका खेलेको थियो । यद्यपी यसमा धेरैको भूमिका भएपनि एनआरएनको भूमिका मुख्य छ । संसारभर रहेका नेपालीहरुले राजनीतिक अधिकारबाहेक सबै कुरा प्राप्त गर्नेगरी गैरआवासीय नेपाली नागरिकता प्राप्त गर्ने कुरा संविधानमा समावेश हुनु मुख्य कोषेढुंगा हो । यद्यपी अझैपनि त्यसबारे कामहरु गर्न बाँकी छ । ऐन संसोधन गर्न र एनआरएनमैत्री कानुनहरु निर्माण गर्न जरुरी छ ।
एनआरएनएले खुल्ला विश्वविद्यालयको अवधारणालाई सरकारसँग सहकार्य गरेर अगाडि बढेको छ । खुल्ला विश्वविद्यालयको काम पनि भइसकेको छ । नेपालमा खुल्ला विश्वविद्यालय सुरु भएर सबैले नयाँ ढंगले शिक्षा पाउनुपर्छ भन्ने विचारमा एनआरएनका साथीहरु लाग्नुभएको छ । यो अर्को उपलब्धी हो । यसले पनि एनआरएनलाई अगाडि बढ्न टेवा दिनेछ । अर्को कुरा एनआरएनएको अहिलेसम्म आफ्नै भवन नभएको अवस्थामा भवन बनाउने तरखरमा छ । यसो भएमा एनआरएनए अझ स्थापित संस्थाका रुपमा अगाडि बढ्नेछ । एनआरएनए सरकारसँग मिलेर परराष्ट्र मन्त्रालय अन्तरगत एउटामात्र अन्तर्राष्ट्रिय संगठनको रुपमा दर्ता भएको संगठन भएकाले सरकारसँग हातमा हात मिलाएर काम गर्न जरुरी छ ।
त्यस्तै एनआरएनहरुले नेपालमा अलगअलग रुपमा गरिरहेको योगदान र लगानीलाई एकान्टेवल गर्नमा समस्या छ । विदेशमा बस्ने नेपालीहरुले व्यक्तिगत रुपमा गरेका कामको बारेमा पनि डाटाबेस तयार गर्न जरुरी छ । त्यस्तै हरेक देशमा भएका एनआरएनका समस्याहरुलाई त्यो देशको एनसीसीमार्फत समाधानका लागि सहयोग गर्नुपर्छ । आवश्यक परेमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरबाट त्यो देशमा भएको समस्यालाई सरकारसँग सम्झौता वा बार्ता गरेरसमाधानका लागि काम गर्नुपर्छ ।
हरेक एनआरएनहरुले आफ्नो आफ्नो देशमा बसेर नेपालमा सहयोग गर्ने कुरालाई केन्द्रीकृत गरेर प्रस्तुत गर्नसक्नुपर्छ । त्यो तुरुन्तै गर्नुपर्छ । नेपालको आन्तरिक विकाशका लागि पैसाको मात्र कुरा नभई दक्ष जनशक्तिलाई नेपालमा जाने वातावरण बनाउने र नेपालमा स्वागतको अवस्था सृजना गर्नेतिर ध्यान दिनुपर्छ । नेपालको विकाशमा दक्ष जनशक्ति भित्राउन सकेमा सन् २०२० सम्मको एनआरएनको मुख्य उपलब्धी त्यही हुनसक्छ । नेपालबाट बाहिर गएकाहरुलाई उनीहरुको दक्षता नेपालमा उपयोग गर्ने वातारण तुरुन्तै सृजना गर्नुपर्छ ।
राष्ट्र निर्माणको लागि पूजीको आवश्यकता त छ, तर पूजीमात्र नभएर दक्षताको आवश्यकता छ । लगानीका सन्दर्भमा नेपालको पर्यटन, हाइड्रो लगायतका क्षेत्रमा विकाशको कुरामा फोकस गरेर अगाडि बढ्नुपर्छ । नेपालको विकाशमा भएको उदासिनता हटाउनुपर्छ । आफूलाई फाइदा हुनेभएमात्र काम गर्ने नत्र नगर्ने जस्तो विकाशप्रतिको उदासिनता घातक कुरा हो । त्यसलाई हटाउनका लागि लागि एनआरएनले अभियान चलाउनुपर्छ ।
एनआरएन अमेरिकाका पूर्व अध्यक्ष जीसी एनआरएन आईसीसीमा अमेरिकाबाट सदस्य हुन् ।