नेपालबारेको अमेरिकी रिपोर्ट : कुमार पौडेलदेखि निर्मला पन्तको हत्याको विषय समावेश
प्रकाशित मिति : फाल्गुन २९, २०७६ बिहीबार
अमेरिकाले नेपालबारेको मानव अधिकारसम्बन्धि रिपोर्ट सार्वजनिक गरेको छ । विश्वब्यापी मानवअधिकार रिपोर्ट सार्वजनिक गर्ने क्रममा नेपालबारेको रिपोर्ट पनि सार्वजनिक गरिएको हो । अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको रिपोर्टका अमेरिकाका विभिन्न निकायहरुले श्रोतको रुपमा प्रयोग गर्दै आएका छन् । अमेरिकामा एसाइलम स्वीकृतका सम्बन्धमा समेत यो रिपोर्टको प्रयोग गरिदै आएको छ ।
रिपोर्टमा नेपाल सरकारले विभिन्न मानवअधिकार उल्लंघनका घटनाहरुबारे अनुसन्धान गरेको तर कानुनको उल्लंघन गर्ने अधिकारी र सुरक्षा निकायलाई जवाफदेही बनाउन नसकेको उल्लेख छ । सुरक्षा अधिकारीहरुले पछिल्ला वर्षहरुमा प्रदर्शन नियन्त्रणका नाममा अत्याधिक शक्ति प्रयोग गरेको आरोप लगाइएको छ ।
नेपाल सरकार र सरकारका प्रतिनिधिहरुले गरेको गैरन्यायायिक हत्याका सन्दर्भमा अमेरिकाले सुची नै प्रकाशित गरेको छ । खासगरी सुचीमा जुन २० मा सर्लाहीमा विप्लवको पार्टीका नेता कुमार पौडेलको हत्याको विषयलाई सुरुमै समावेश गरिएको छ । विभिन्न मानवअधिकारवादी संगठनले यो इन्काउन्टर नक्कली भएको बताएपनि अहिलेसम्म कुनै प्रहरी अधिकारीबिरुद्ध कारवाही नगरिएको विषय रिपोर्टमा समावेश छ ।
निर्मला पन्तको हत्या र बलात्कारको सन्दर्भमा अहिलेसम्म कुनै पनि संदिग्धलाई हिराशतमा नलिइएको तथा प्रदर्शनकारीमाथि गोली चलाइएको विषयपनि रिपोर्टमा उल्लेख छ । साथै भक्तपुरमा ११ बर्षका बालक निशान खड्काको अपहरणमा संलग्न भएको भन्दै प्रहरीले गरेको इन्काउन्टरका बारेमा समेत प्रश्न उठाइएको छ ।
जातीय आधारमा हुने भेदभाव, केही आदिवासी समुहलाई भएको भेदभाव, रोजगारका सन्दर्भमा भएको भेदभावलाई रिपोर्टमा उल्लेख गरिएको छ । यस्तो भेदभाव निकै चर्को रहेको र तराई तथा ग्रामिण क्षेत्रमा यसलाई सामान्य मानिने रिपोर्टमा उल्लेख छ । संविधानले जातीय विभेदलाई गैरकानुनी ठहर गरेपनि व्यवहारत यो कार्यान्वयन नभएको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।
पछिल्ला बर्षमा समलिंगी तथा तेश्रो लिंगीमाथि हुने दुब्र्यबहारका घटनामा कमी आएको रिपोर्टमा उल्लेख छ । शहरी क्षेत्रमा सरकारी अधिकारीहरु र सर्वसाधारणले गर्ने विभेद र दुब्र्यहारमा कमी आएपनि त्यस्तो विभेद र दुब्र्यबहार कायमै रहेको रिपोर्टमा उल्लेख छ । तर समलिंगी तथा तेश्रोलिंगीमाथि प्रहरीले दुब्र्यबहार गरेको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।