दलाललाई १ लाख डलरसम्म बुझाएर अमेरिका आउने यात्रामा रहेका २० नेपाली पानामाबाट डिपोर्ट
प्रकाशित मिति : बैशाख ३०, २०८२ मंगलबार
काठमाडौंमा अवतरण गर्नु अगाडि आइसको देशनिकालाको विमान । फोटो : दीपेन्द्र ढुंगाना
मेक्सिको हुँदै बिना भिसा अमेरिका प्रवेश गर्ने यात्रामा रहेका बीस जना नेपाली नागरिकलाई पानामाबाट नेपाल फर्काइएको छ। यस समूहका प्रत्येक व्यक्तिले मानव तस्करहरूलाई १ लाख अमेरिकी डलरसम्म तिरेका थिए।
उनीहरूलाई पानामाको अध्यागमन कानून उल्लङ्घन गरी वैध भिसा बिना प्रवेश गरेको आरोपमा पक्राउ गरिएको थियो। उनीहरूलाई ओम्नी एयर इन्टरनेशनलको उडान नम्बर ओवाई३१४८रओएई३१४८ मार्फत सेनेगल, क्यामरुन, केन्या र भारत हुँदै नेपाल फर्काइएको हो।
काठमाडौंस्थित त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको अध्यागमन कार्यालयका अनुसार फर्काइएकामध्ये १४ जनासँग राहदानी थियो भने बाँकी ६ जनालाई वाशिंगटन डी।सी।स्थित नेपाली दूतावासले यात्रा अनुमति पत्र जारी गरेको थियो।
यो अपरेशन पानामा सरकारको सहयोग र अमेरिकी अधिकारीहरूको समर्थनमा सञ्चालन गरिएको थियो। ट्रम्प प्रशासन अन्तर्गत चार्टर्ड उडानमार्फत नेपालीहरूको ठूलो संख्यामा भएको यो तेस्रो निर्वासन हो।
यसअघि अमेरिकाले एउटा चार्टर्ड उडानमा ११ जना र अर्कोमा तीन जना गरी दुईवटा चार्टर्ड उडानमार्फत नेपालीहरूलाई काठमाडौं फिर्ता पठाएको थियो। यी चार्टर्ड निर्वासनका अतिरिक्त ठूलो संख्यामा नेपालीहरूलाई नियमित व्यावसायिक उडानहरू मार्फत पनि निर्वासन गरिएको छ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालको सुरुवातदेखि अप्रिल ३०, २०२५ सम्ममा कुल ८२ जना नेपालीलाई अमेरिकाबाट नेपाल फर्काइएको छ भने थप दुई जनालाई पानामा पठाइएको थियो छ। फर्काइएका २० जनामा ती नेपाली भए नभएको प्रष्ट छैन । नेपालको विमानस्थल अध्यागमन अधिकारीहरूको तथ्याङ्क अनुसार अप्रिल २०२५ मा अमेरिकाबाट निर्वासन हुने नेपाली नागरिकको संख्या मार्चको तुलनामा थोरै घटेको छ।
अप्रिलमा २६ जना नेपाली—२३ पुरुष र ३ महिला—लाई अमेरिकाबाट फर्काइएको थियो, जुन मार्चमा रेकर्ड गरिएको ३० जनाको निर्वासन ९२४ पुरुष र ६ महिला सहित० भन्दा कम हो। निर्वासनको यो क्रम जनवरीमा ६ जना नेपालीबाट सुरु भएको थियो, त्यसपछि फेब्रुअरीमा २० जना—जसमा फेब्रुअरी ८ मा एकै दिन ६ जनाको उल्लेखनीय निर्वासन पनि समावेश छ—र मार्चमा ३० जनालाई फर्काइएको थियो।
यस तथ्याङ्कले अघिल्ला वर्षहरूको तुलनामा २०२५ मा निर्वासनमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको देखाउँछ। सन् २०२४ मा पूरै वर्षमा ५२ जना नेपालीलाई अमेरिकाबाट निर्वासन गरिएको थियो, जबकि २०२५ को पहिलो चार महिनामा मात्रै यो संख्या लगभग दोब्बर पुगेको छ। नेपालको अध्यागमन विभागको ऐतिहासिक तथ्याङ्कले २०२३ मा २४, २०२२ मा २२ र २०२१ मा ३५ जनालाई निर्वासन गरिएको देखाउँछ। जनवरी १७, २०२१ देखि डिसेम्बर ३०, २०२४ सम्ममा कुल १३३ जना नेपालीलाई अमेरिकाबाट निर्वासन गरिएको थियो।
नेपालले अमेरिकाबाट निर्वासन गरिएका आफ्ना नागरिकहरूको स्वदेश फिर्तीलाई निरन्तर सहजीकरण गर्दै आएको छ। वाशिंगटन डीसीस्थित नेपाली दूतावासले आइसबाट अनुरोध प्राप्त हुनेबित्तिकै निर्वासनमा परेकाहरूका लागि तुरुन्तै यात्रा अनुमति पत्र जारी गर्दै सहयोग गरिरहेको छ। निर्वासनमा परेकाहरूलाई स्वीकार गर्न अस्वीकार गर्ने केही देशहरूले अमेरिकी भिसा प्रतिबन्ध लगायतका दण्डहरू सामना गर्नुपरेको भए तापनि नेपालले आफ्नो अनुपालनका कारण त्यस्ता कुनै समस्या झेल्नुपरेको छैन।
वर्तमान ट्रम्प प्रशासन अन्तर्गत आइस द्वारा नेपालीहरूको गिरफ्तारीको सही तथ्याङ्क उपलब्ध नभए पनि, बाइडेन प्रशासन (२०२१–२०२५) मा १३२ जना नेपालीहरू आइस द्वारा पक्राउ परेका थिए र २,७०० भन्दा बढीलाई अमेरिकी भन्सार तथा सीमा सुरक्षा (सीबीपी) द्वारा सीमामा हिरासतमा लिइएको थियो, र चार वर्षमा कुल २,८९१ जना नेपाली आइस हिरासतमा रहेका थिए।
सन् २०२४ मा ७१० जना नेपालीलाई हिरासतमा लिइएको थियो, जसमा आइस द्वारा पक्राउ परेका ३५ जना थिए, जसमध्ये १० जना विभिन्न अपराधमा दोषी ठहर भएका थिए। सन् २०२३ मा ८३५ जनालाई हिरासतमा लिइएको थियो, जसमा आइस द्वारा ५६ जना पक्राउ परेका थिए, जसमा ११ जना दोषी ठहर भएका व्यक्तिहरू थिए।
गृह सुरक्षा विभागको रिपोर्ट अनुसार बाइडेन प्रशासनको समयमा लगभग ९,००० नेपालीहरू बिना भिसा अमेरिका प्रवेश गरेका थिए, जसमध्ये लगभग २,८०० जनालाई मात्र आइस द्वारा हिरासतमा लिइएको थियो, जबकि अन्यलाई “पक्रने र छोड्ने” नीति अन्तर्गत रिहा गरिएको थियो।
यसको विपरित, पहिलो ट्रम्प प्रशासन (२०१७–२०२१) को समयमा १,८५० जना नेपाली बिना भिसा प्रवेश गरेका थिए, जुन संख्या बाइडेनको कार्यकालमा लगभग पाँच गुणाले बढेको थियो। आर्थिक वर्ष २०२४ (अक्टोबर २०२३–सेप्टेम्बर २०२४) मा कीर्तिमानी ३,६९० जना नेपाली बिना भिसा अमेरिका प्रवेश गरेका थिए।