आयोवा ककसको ६२ प्रतिशत मतपरिणाम, बुटाजज पहिलो स्थानमा, दोश्रोमा स्याण्डर्स
प्रकाशित मिति : माघ २१, २०७६ मंगलबार
अमेरिकी राष्ट्रपतिको चुनावमा उम्मेदवार छनौटका लागि हुने मुख्य डेमोक्रेटिक प्राइमरीका लागि डेलिगेट्स छनौट गर्ने आयोवा ककसको मतपरिणाम आइरहेको छ । एप्लिकेशनमा समस्याका कारण ढिलोगरी आएको मतपरिणाममा अहिलेसम्म पिट बुटाजज पहिलो स्थानमा छन् भने उनलाई बर्नी स्याण्डर्सले झिनो मतान्तरले पछ्याइरहेका छन् ।
अहिलेसम्म ६२ प्रतिशतभन्दा धेरै स्थानको मतपरिणाम आइसकेको छ । अहिलेसम्म बुटाजजको पक्षमा २६ दशमलव ९ प्रतिशत र बर्नी स्याण्डर्सको पक्षमा २५ दशमलव १ प्रतिशत परिणाम प्राप्त भएको छ । एलिजाबेथ वारेन तेश्रो, जो बाइडेन चौथो र एमी क्लोबुचार पाँचौं स्थानमा रहेका छन् ।
आयोवाका ४१ प्रतिबद्ध डेलिगेट्सहरुमध्ये अहिलेसम्म बुटाजजले १०, बर्नी स्याण्डर्सले १० र एलिजाबेथ वारेनले ४ डेलिगेट्स प्राप्त गर्ने देखिएको छ । विभिन्न राज्यमा हुने प्राइमरी र ककसबाट छानिने डेलिगेट्सले राष्ट्रिय महाधिवेशनमा हुने मुख्य प्राइमरीबाट राष्ट्रपतिको उम्मेदवार छनौट गर्नेछन् ।
के हो डेमोक्रेटिक आयोवा ककस ?
डेमोक्रेटिक पार्टीका राज्यका प्राइमरीहरु र ककसहरुमा मतदाताहरुले राष्ट्रपति उम्मेदवारहरु छान्ने मुख्य प्राइमरीका लागि डेलिगेट्सहरु चुन्छन् । त्यसैमध्येको एउटा हो डेमोक्रेटिक आयोवा ककस ।
डेमोक्रेटिक आयोवा ककस राष्ट्रपति चुनावका लागि प्राइमरी हुने सिजनको पहिलो मुख्य प्रतिस्पर्धा हो । आयोवा ककसपछि अन्य राज्यहरुमा ककस र प्राइमरीहरु सुरु हुन्छन् । आयोवाबाट डेमोक्रेटिक पार्टीको राष्ट्रिय महाधिवेशनमा ४१ जना कुनै उम्मेदवारप्रति प्रतिबद्ध र ८ जना कुनै पनि उम्मेदवारप्रति प्रतिबद्ध नभएका डेलिगेटहरु छानिन्छन् ।
आयोवा ककसपछि फरबरी ११ मा न्यु हयाम्पशायरमा डेमोक्रेटिक प्राइमरी हुनेछ भने फरबरी २२ मा नेभाडामा ककस हुनेछ । त्यस्तै फरबरी २९ मा साउथ क्यारोलिनामा डेमोक्रेटिक प्राइमरी भइसकेपछि मार्च ३ मा सुपर ट्युजडे अर्थात् १५ राज्यमा प्राइमरी र ककसहरु हुनेछन् । विभिन्न राज्यमा ककस र प्राइमरी हुँदै अन्तिम ककस भर्जिन आइल्याण्डमा जुन ६ मा हुनेछ ।
डेमोक्रेटिक पार्टीका राज्यका प्राइमरीहरु र ककसहरुमा मतदाताहरुले सम्भावित राष्ट्रपति उम्मेदवारहरुलाई मतदानमार्फत चुन्छन् । बन्द प्राइमरी वा ककसमा रजिस्टर्ड मतदाताहरुलेमात्र भोट हाल्न पाउँछन् ।
हरेक प्राइमरी र ककसमा डेलिगेट्सहरुको निश्चित नम्बर हुन्छ । उनीहरुले राष्ट्रिय महाधिवेशनमा आफ्नो राज्यको प्रतिनिधित्व गर्छन् । प्राइमरी वा ककसबाट जुन उम्मेदवारले आफ्नो पक्षका धेरै डेलिगेट्सहरु प्राप्त गर्छ, त्यही उम्मेदवारले राष्ट्रिय महाधिवेशन मार्फत प्राइमरी जितेर राष्ट्रपतिको अन्तिम प्रतिस्पर्धामा भाग लिन पाउँछ । पार्टीका आफ्ना स्वतन्त्र डेलिगेट्स र सुपरडेलिगेट्स पनि हुन्छन् । स्वतन्त्र वा सुपरडेलिगेटहरु कुनै निश्चित उम्मेदवारलाई मतदान गर्न बाध्य हुँदैनन् ।
डेमोक्रेटिक पार्टीको राष्ट्रिय महाधिवेशन
डेमोक्रेटिक पार्टीको राष्ट्रिय महाधिवेशन आगामी जुलाई १३ देखि १६ सम्म हुनेछ । यो महाधिवेशनबाटै राष्ट्रपति र उपराष्ट्रतिका लागि पार्टीका तर्फबाट अन्तिम उम्मेदवारको टुंगो लगाइनेछ । ककस र प्राइमरीबाट छानिएका डेलिगेटसहरुले जुन उम्मेदवारका लागि छानिएका हुन्, त्यही उम्मेदवारलाई मत हाल्नुपर्छ भने स्वतन्त्र र सुपरडेलिगेटले आफूले चाहेको उम्मेदवारलाई मत हाल्न पाउँछन् ।
पहिलो राउण्डमा मतदान हुँदा उम्मेदवारका प्रतिबद्ध डेलिगेटहरुलेमात्र भोट हाल्न पाउँछन्, यति उनीहरुले भोट हाल्दा कसैको पनि बहुमत नआएमा स्वतन्त्र डेलिगेटहरुले भोट हाल्न पाउँछन् । पहिलो राउण्डमा कसैको पनि बहुमत नआएमा दोश्रो राउण्डमा प्रतिबद्ध डेलिगेटहरुले पनि जुनसुकै उम्मेदवारलाई भोट हाल्न पाउँछन् भने स्वतन्त्र वा सुपर डेलिगेटले पनि भोट हाल्न पाउँछन् ।
सन् २०२० को डेमोक्रेटिक पार्टीको राष्ट्रिय महाधिवेशनका लागि झण्डै ४५९४ जना डेलिगेटहरु हुने अपेक्षा गरिएको छ जसमा कुनै उम्मेदवारप्रति प्रतिबद्ध ३८३६ र स्वतन्त्र सुपर डेलिगेटहरु ७५८ जना हुनेछन् । पहिलो राउण्डको चुनावबाट डेमोक्रेटिक पाईमरीमा छानिनका लागि राष्ट्रपति उम्मेदवारले कम्तीमा १९१९ मत ल्याउनुपर्नेछ । यदि पहिलो राउण्डमा उक्त मत ल्याउन नसकेको खण्डमा सुपरडेलिगेटहरुले समेत दोश्रो राउण्डमा त हाल्नेछन् र प्राइमरी जित्नका लागि २२९८ मत ल्याउनुपर्नेछ ।
विभिन्न राज्यबाट महाअधिवेशनमा प्रतिनिधित्व गर्ने डेलिगेट्सहरुको संख्या तय गरिएको हुन्छ । उदाहरणका लागि न्युयोर्कबाट ३२७ डेमोक्रेटिक डेलिगेट्सले भाग लिनेछन् भने क्यालिफोर्नियाबाट सबैभन्दा धेरै ४९५ जना डेमोक्रेटिक डेलिगेट्सहरुले महाधिवेशनमा भाग लिनेछन् ।
महाधिवेशनबाट चुनिएका राष्ट्रपतिका एकजना डेमोक्रेटिक उम्मेदवारले रिपब्लिकन उम्मेदवारसँग अन्तिम चुनावमा प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् । सन् २०१६ को डेमोक्रेटिक नेशनल कन्भेन्सनमा हिलारी क्लिन्टनले २८४२ र बर्नी स्याडर्सले १८६५ मत ल्याएका थिए । र हिलारी क्लिन्टन नै ट्रम्मसँग चुनाव लड्नका लागि छानिएकी थिइन् ।
यसरी हुन्छ अमेरिकामा राष्ट्रपति चुनाव
अमेरिकी चुनावमा मतदान गर्न योग्य अमेरिकीहरुले इलेक्टोरल मतका लागि इलेक्टरहरु छान्नका लागि अमेरिकी इलेक्टोरल कलेजका सदस्यहरुका लागि मतदान गर्दछन् । त्यस्ता इलेक्टरहरुले पहिले नै आफूले कुन उम्मेदवारका लागि मतदान गर्ने भन्ने सार्वजनिक गरिसकेका हुन्छन् । जनताबाट छानिएका इलेक्टरहरुले राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिका लागि इलेक्टोरल मतदान गर्दछन् । मतदानपछि पूर्ण बहुमतप्राप्त उम्मेदवारलाई विजेता घोषणा गरिन्छ ।
यदि राष्ट्रपतिका लागि कसैले पनि पूर्ण बहुमत प्राप्त गर्न नसकेको खण्डमा प्रतिनिधीसभाले राष्ट्रपति छान्ने र उपराष्ट्रपतिका लागि कसैले पनि पूर्ण बहुमत प्राप्त गर्न नसकेमा सिनेटले उपराष्ट्रपति छान्ने व्यवस्था रहेको छ । जम्मा ५३८ इलेक्टोरल मतमध्ये विजेता हुनका लागि कम्तीमा २७० मतको आवश्यकता पर्छ ।
५० वटा राज्य र वासिंटन डिसीबाट जनसंख्याको अनुपातको आधारमा ५३८ इलेक्टोरल मतको तय गरिएको छ । धेरैजसो अमेरिकी राज्यले प्राय एउटै दलका उम्मेदवारहरुलाई जिताउने गरेपनि फ्लोरिडा, पेन्सिलभेनिया र ओहायोको महत्व भिन्न रहेको छ । यी राज्यहरुले राष्ट्रपतीय चुनावमा आफ्नो अभिमत बदल्दै आएका छन् । तीनको निर्णयले सबै चुनावी परिणाम बदल्न सक्ने भएकाले यी तीन राज्यलाई विशेष महत्वका साथ हेर्ने गरिन्छ ।
सन् २०१२ को राष्ट्रपतीय चुनावमा बराक ओबामाले ३३२ इलेक्टोरल मत प्राप्त गरेका थिए भने मिट रोम्नीले २०६ इलेक्टोरल मत प्राप्त गरेका थिए । सन् २००८ को राष्ट्रपतीय चुनावमा भने ओबामाले ३६५ इलेक्टोरल मत प्राप्त गरेका थिए । त्यतीबेला उनका प्रतिस्पर्धी जोन म्याकनले १७३ इलेक्टोरल मत प्राप्त गरेका थिए । सन् २०१२ को चुनावसम्म आइपुग्दा ओबामाको लोकप्रियता कम भएको थियो ।