नेपालबाट चोरिएर न्युयोर्क आएका १७ औं र १४ औं शताब्दीका कलाकृति फिर्ता
प्रकाशित मिति : पुस २६, २०७८ सोमबार
न्युयोर्कको रुबिन म्युजियमले नेपालबाट चोरी भएर अमेरिका आइपुगेका दुईवटा काठका कलाकृतिहरुहरु नेपाल सरकारलाई फिर्ता गरेको छ । न्युयोर्कमा रहेको नेपाली महावाणिज्यदूतावास र रुबिन म्युजियम अफ आर्टले आज ती दुई कलाकृतिहरु फिर्ता गरेको घोषणा गरेका छन् ।
कार्यवाहक महावाणिज्यदूत विष्णुप्रसाद गौतम र रुबिन म्युजियमका कार्यकारी निर्देशक डाक्टर जोरिट ब्रिट्सजगीले सहमतिपत्रमा हस्ताक्षर गरेका हुन् ।
ती काठका कलाकृतिहरु १७ औं र १४ औं शताब्दीका भएको जनाइएको छ । एउटा कलाकृति ललितपुरको पाटनबाट हराएको थियो भने अर्को कलाकृति काठमाडौंको इटुमबहालबाट सन् १९९९ मा हराएको थियो ।
पाटनबाट हराएको कलाकृति सन् २०१० मा र इटुमबहालबाट हराएको कलाकृति सन् २००३ मा म्युजियममा आइपुगेको थियो ।
गत सेप्टेम्बरमा न्युयोर्कको मेट्रोपोलिन म्युजियम अफ आर्टले तपस्वीसँग हिमालयनमा रहेका शिवको १० औं शताब्दीको मूर्ती नेपाल सरकारलाई फिर्ता दिएको थियो ।
कार्यवाहक महावाणिज्यदूत विष्णुप्रसाद गौतम र संग्राहालयका सीईओ तथा अध्यक्ष डानियल एच वीसबीच यसबारेको सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए ।
शिव कैलाश पर्वतमा रहेको निवासमा दुईजना चेलाहरुसँग उभिएको देखिने झण्डै १३ इन्च अग्लो यो मूर्ति सन् १९९५ मा कसैले न्युयोर्कको मेट्रोपोलिन म्युजियम अफ आर्टलाई दिएको थियो । लैंनसिंग बाङदेलले लेखेको पुस्तकका आधारमा उक्त मूर्ति काठमाडौंको कंकेश्वरी मन्दिरको रहेको र त्यहाँबाट चोरिएर अमेरिका पुगेको पुष्टी भएको थियो ।
नेपालबाट चोरिएको मूर्ति आफ्नो संग्राहालयमा रहेको थाहा पाएपछि संग्राहालयले यसैबर्षको सुरुतिर नेपाल सरकारलाई सम्पर्क गरेको थियो ।
यस अगाडि मेट्रोपोलिन म्युजियम अफ आर्टले सन् २०१८ मा बुद्ध र उमाशंकरको मूर्ति पनि नेपाललाई फिर्ता दिएको थियो । नेपालबाट चोरिएर अमेरिका पुगेका पुरातात्वीकम महत्वका बस्तु र मूर्तिहरु फर्काउन यस अगाडि अमेरिकी सरकारले समेत सहयोग गरेको थियो ।
त्यस्तै केही महिना अगाडि पाटनबाट चोरी भएको लक्ष्मी-नारायणको मूर्ति अमेरिकाको संघीय अनुसन्धान ब्यूरो एफबीआईले वासिङ्टन डीसीस्थित नेपाली राजदूतावासमा बुझाएको थियो । वासुदेवकमलाजा भनिने लक्ष्मी-नारायणको उक्त काँस्य मूर्ति १२औँ र १५औँ शताब्दीबीचको पुरातात्त्विक सम्पदा हो। सन् १९८४ मा हराउनुअघि पाटनमा उक्त मूर्तिको पूजा हुने गरेको थियो।यो मूर्ति ३७ वर्षअगाडि चोरी भएको थियो ।
२०५० सालदेखि नेपालबाट हराएका वा चोरिएका मूर्तिहरू फर्काइन थालेको हो । हालसम्म ६३ वटा मूर्ति विभिन्न देशबाट नेपालमा फर्काइसकिएको छ।