रुसले अमेरिकासँग तोड्यो आणविक सम्झौता,दुई देशबीच परमाणु हतियारको होड

नेपाल डेस्क

---

प्रकाशित मिति : फाल्गुन १८, २०७९ बिहीबार

रुसले अमेरिकासँगको आणविक सम्झौता तोडेको छ । दुई देशबीच सन् २०११ मा नयाँ सुरुवात सन्धि भएको थियो। त्यसपछि दुवै देशले सन् २०१८ सम्ममा आ–आफ्नो आणविक हतियार सीमित गर्ने र आणविक परीक्षणबाट बच्न सहमति जनाएका थिए । तर, विगतमा अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनको युक्रेन भ्रमणबाट आक्रोशित रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले रुस सन्धिबाट बाहिरिने घोषणा गरेका थिए ।

प्रतिवेदन अनुसार, सेप्टेम्बर १, २०२२ सम्म, अमेरिकासँग १४२० हतियार र ६५९ रणनीतिक डेलिभरी प्रणाली तैनाथ गरिएको थियो। उही समयमा, रुससँग १५४९ हतियार र ५४० रणनीतिक लन्चरहरू तैनाथ थिए। वारहेडहरू आणविक हतियारहरूको संख्या हुन् र रणनीतिक वितरण प्रणालीहरूमा मिसाइलहरू, आणविक बमवर्षक, आणविक पनडुब्बी समावेश छन्।

दुवै देशसँग विश्वको ९० प्रतिशत आणविक हतियार :

यद्यपि, संयुक्त राज्य अमेरिका र रुससँग जम्मा गरी तैनाथ र प्रयोगयोग्य आणविक हतियारहरूको संख्या धेरै छ। रुसको हतियारमा ५ हजार ९सय ७७ आणविक हतियार छन् । अमेरिकासँग ५ हजार ४ सय २८ वारहेडहरू छन्। यी दुई देशसँग विश्वको ९० प्रतिशत आणविक हतियार छन् । पुटिनले न्यू स्टार्ट सन्धिबाट बाहिरिए लगत्तै घोषणा गरे , ‘हामी सम्भावित सैन्य खतरा र जोखिमहरूलाई ध्यानमा राखेर हाम्रो सशस्त्र बलको विकास र सुदृढीकरण जारी राख्नेछौं।’ यद्यपि अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले अहिलेसम्म अमेरिकी आणविक हतियार र प्रक्षेपण प्लेटफर्मको बारेमा केही  भनेका छैनन्।

पुटिनले हाइपरसोनिक मिसाइल तैनाथ गर्ने घोषणा:

रुसी सेनालाई सम्बोधन गर्दै पुटिनले यस वर्षको अन्त्यसम्ममा केही प्रमुख हतियार प्रणाली तैनाथ गर्ने बताएका छन् । यसमा सुपरसोनिक किंजल प्रणाली र जिरकोन हाइपरसोनिक मिसाइलहरू पनि समावेश छन्। पुटिनले रुसले हाइपरसोनिक किन्जल प्रणालीको ठूलो मात्रामा उत्पादन जारी राख्ने र समुद्रमा आधारित जिरकोन हाइपरसोनिक क्षेप्यास्त्रको ठूलो वितरण सुरु गर्ने बताए। उनले बोरेई-ए आणविक-संचालित पनडुब्बी परियोजना सम्राट अलेक्ज्याण्डरलाई रूसी नौसेनामा समावेश गर्ने र रूसी रणनीतिक आणविक बलहरूमा आधुनिक हतियार र उपकरणहरूको अंशलाई १०० प्रतिशतमा बढाउने घोषणा पनि गरे।

अमेरिका र रुससँग संसारको अन्त्य गर्ने हतियार :

विश्वलाई ध्वस्त पार्न सक्ने पाँच ICBM मध्ये सरमत मिसाइललाई सबैभन्दा घातक मिसाइल भनिन्छ। अन्य चारमा अमेरिकाको ट्राइडेन्ट D5 मिसाइल छ, जसलाई ट्राइडेन्ट (पनडुब्बी प्रक्षेपण) पनि भनिन्छ। रुसको RT-2PM Topol मिसाइल तेस्रो नम्बरमा छ। यो रोड-मोबाइल र साइलो आधारित आणविक मिसाइल हो। चौथो नम्बरमा अमेरिकाको LGM-30G MINUTEMAN  मिसाइल छ, जुन जमीनमा आधारित ICBM हो। उही समयमा, चीनको DONGFENG-41 मिसाइल पाँच नम्बरमा छ, जुन 16×16 कन्फिगरेसनको साथ Taian HTF5980 गाडीमा जडान गरिएको छ।

रुसको सरमत मिसाइल :

रुसको सरमत मिसाइल ३५ मिटर लामो छ । यसबारे पुटिनले यो क्षेप्यास्त्रले रुसका शत्रुहरूलाई ‘दुई पटक सोच्न’ बाध्य बनाउने बताएका छन्। सेन्टर फर स्ट्र्याटेजिक एण्ड इन्टरनेशनल स्टडीजका अनुसार यसको तौल २२० टन छ र एमआईआरभी (मल्टिपल इन्डिपेन्डेन्टली टार्गेटेबल रि-इन्ट्री भेहिकल) को भागको रूपमा १५ वटा हल्का आणविक वारहेड बोक्न सक्छ। यसले हाइपरसोनिक एभानगार्ड ग्लाइड गाडी पनि लन्च गर्न सक्छ। यो गाडी मिसाइल प्रतिरक्षालाई धोका दिन माहिर छ। यसले हाइपरसोनिक गतिमा अप्रत्याशित मार्ग अपनाएर आफ्नो लक्ष्यमा पुग्न सक्छ। ICBM को रूपमा, Sarmat लाई धेरै हतियार बोक्ने क्षमताको कारण खतरनाक मानिन्छ।