यसकारण गर्भधारणमा महिलाको नियन्त्रण कायम गर्न आवश्यक

खसोखास अमेरिका ब्यूरो

---

प्रकाशित मिति : भाद्र २४, २०७७ बुधबार

– रशेल नूवर (बीबीसीबाट साभार )

विश्वको हरेक क्षेत्रमा पुरुषहरुकै दबदबा रहेको छ । महिलालाई यहाँ कमजोर र पुरुषकै माताहतमा मान्ने सोंच व्यप्त रहेको छ । जतिपनि औषधी विज्ञानको क्षेत्रमा अनुसन्धान भएको छ, त्यहाँ पनि पुरुषलाई केन्द्रमा राखेर, पुरुषकै नजरबाट गरिएको छ । हामीले दुनियाँलाई पुरुषकै दृष्टिकोणबाट हेर्दै र जान्दै आएका छौं ।

बच्चा जन्माउने कुरामा पनि लामो समयदेखि महिलाको यसमा कुनै पनि भूमिका नहुने र पुरुषकै कारण महिलाहरू बच्चा जन्माउने लायक हुने मानिदै आएको छ । तर एक नयाँ अनुसन्धानले यी सबै दावीहरुलाई गलत समाबित गरिदिएको छ । पछिल्लो अनुसन्धानका अनुसार कैयौँ प्रजातिहरूमा बच्चा जन्माउनका लागि आमाले नै धेरै तरिका अपनाउने गरेको पाइएको छ ।

उदाहरणका लागि साल्मनले आफ्नो इच्छा अनुसारको शुक्रकिटलाई अण्डाशयसम्म आउन दिन्छ । यसले शुक्रकिटको गतिलाई कम वा बढी पनि गराउन सक्छ । त्यसैले झिंगाले शुक्रकिटलाई आफ्ना विशेष अंगमा जम्मा गरेर आफूलाई मनपर्ने भाले झिंकाको शुक्रकिट आफ्नो इच्छा अनुशार प्रयोग गर्नसक्छ ।

अहिलेका महिलाहरुसँग बच्चा जन्माउने कि नजन्माउने भन्ने निर्णय लिने स्वतन्त्रता छ ।

बजारमा धेरै प्रकारका गर्भनिरोधक औषधीहरु पाइन्छन् । यसका साथै गर्भपात गर्ने विकल्प पनि छ । तर सामाजिक जञ्जालका कारण महिलाहरू यी विकल्पहरूको प्रयोग समेत आफ्नो इच्छाले गर्न पाउँदैनन् ।

धेरै पुरुषहरुले महिलालाई यी विकल्पको छनौट गर्ने अधिकार दिँदैनन् । कहिले समाज, कहिले धर्म र कहिले संस्कृतिको आडमा महिलाको स्वतन्त्रताको हनन गरिदै आएको छ । अहिले पनि कैयन देशहरूमा गर्भपतन अवैधानिक मानिन्छ । अमेरिका र आयरल्याण्ड जस्तो विकसित मुलुकहरुमा पनि गर्भपतन गराउनका लागि कैयन कानुनी झन्झटहरु रहेका छन् ।

प्रजनन नियन्त्रण गर्ने तरिकासँग पहुँच बनाउनुको अर्थ यो होइन कि सबै तरीकाहरु अचुक हुन्छन् । कंैयौँ पटक गर्भनिरोधक उपायहरु पनि विफल भएका हुन्छन् । यौनकर्मीहरुलाई सुरक्षाको लागि दबाव दिइएको हुन्छ । महिलालाई कहिले र कस्तो अवस्थामा यौनसम्पर्क राख्ने भन्ने सन्दर्भमा महिलाको इच्छालाई पूरै वेवास्ता गरिएको हुन्छ । प्राय यौनकर्मीहरुको त बलात्कार नै हुन्छ ।

महिलालाई चाहेका पुरुषसँग इच्छा अनुसार गर्भधारणको अधिकार प्राप्त भएमा समाज र महिला दुबैलाई राम्रो हुन्छ । समाजमा उनीहरुको भूमिका पनि बढ्छ । तर यस्ता महिलाहरु त्यस्ता पुरुषको निशानामा आउने सम्भावना पनि रहन्छ, जो पुरुषहरु यो अधिकार महिलालाई दिन चाहन्नन् ।

हामी आफूलाई सभ्य र विकसित समाज भन्ने गर्दछौ । तर सत्य त यो हो कि हामी आज पनि यस्तो संसारमा रहेका छौं, जसमा महिलाहरुको आफ्नो शरीरमा अधिकार र नियन्त्रण छैन ।

इच्छा विपरित गर्भधारण

सन् २०१२ को तथ्यांक अनुसार संसारमा प्रत्येक वर्ष कÞरीब साढे ८ करोड महिला इच्छा विपरित गर्भवति हुने गर्दछन् । अमेरिका जस्ता देशमा यो अनुपात अझ धेरै रहेको पाईन्छ । अनिच्छित गर्भधारणबाट बच्नका लागि संसारभर करिब ५० करोड महिलाले गर्भ निरोधक औषधी खान्छन् । जसबाट कैयन समस्याहरुको सामना गर्नुपर्छ ।

यसमा तनाब,माइग्रेन, चिन्ता, रगत बग्ने जस्ता समस्याहरु उनीहरुको जिवनका सामान्य जस्तो बनेको छ । धेरै जस्तो महिलाहरु अनिच्छित गर्भधारणबाट बन्धायाकरणको सहारा लिने गरेका छन् । तर,यो सबैभन्दा बढी खतरनाक हुन्छ । यसबाट महिलाहरुको मृत्यु पनि हुन्छ ।

कतिपयको तर्क छ कि महिलालाई यौन अधिकार दिइएको खण्डमा उनीहरुका सेक्स पार्टनरहरू बढ्ने छन् र असुरक्षित यौन सम्पर्कबाट विभिन्न प्रकारका यौन रोगहरु लाग्नसकछन् । तर अनुसन्धानले यस्तो तर्क अस्वीकार गर्दै आएको छ ।

गर्भनिरोधमा महिलालाई पहुँच दिंदा अनिच्छित गर्भधारणमा कमी मात्र आएको छैन, गर्भपतनमा पनि निकै कमी आएको छ । एक अमरीकी अध्यायनका अनुशार गर्भनिरोधकको सबैभन्दा ठूलो फाईदा किशोरीहरूलाई भएको छ । उनीहरुले गर्ने गर्भपतनमा निकै कमी आएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुशार हरेक बर्ष साढे २ करोड महिलाहरुको असुरक्षित गर्भपतन हुन्छ ।

धेरै जसो गर्भपतन गर्नेहरु अज्ञानी हुन्छन् । सरसफाईमा ख्याल गर्दैनन् । जसको कारण महिलामा बिभिन्न प्रकारका संक्रमण हुन्छ । यसरी गर्ने गर्भपतको बेला कैयौँ महिलाको मृत्यु हुन्छ । अमरिकामा यस्ता महिलाको उपचारमा साढे ५ करोड डलर खर्च हुँदै आएको छ ।

मुलुकहरुमा गर्भपतन गराउन धेरै सुरक्षित मानिन्छ । यहाँ कसैको पनि स्वास्थ्यमा कुनै खतरा नहुने मान्ने गरिएको छ । तर ल्याटिन अमरीका वा कैयन अफ्रीकÞी देशमा गर्भपतन गर्नुको अर्थ ज्यान जोखिममा राख्नु हो ।

यदि गर्भधारण महिलाको इच्छा अनुसार हुने हो भने उनीहरू गर्भवती पनि योजना अनुसार हुनेछन् । र बच्चा नजन्मदासम्म डाक्टरहरूहरुको सल्लाह अनुसार आफ्नो हेरचाह गर्नेछन् । यदि उनीहरु कुनै समस्याको कारण गर्भपतन गर्न चाहेमा पनि त्यो सुरक्षित हुनेछ ।

साथै योजनाबद्ध गर्भधारणले जन्मदर कम हुन्छ । यसको अर्थ रातारात जनसंख्यामा नियन्त्रण भने हुँदैन । अहिले पनि कैयौँ महिलाहरु धेरै बच्चा जन्माउने चाहाना राख्छन् । कसैलाई धेरै बच्चा जन्माउने समाजिक दवाब पनि हुन्छ । यसको साथै छोरा जन्माउने दवावमा पनि महिलाले धेरै बच्चा जन्माउनु परेको छ ।

गर्भवती हुने निर्णय महिलाले लिए के होला ?

गर्भधारणको निर्णय गर्ने अधिकार महिलाको हातमा गएमा महिला र समाज दुबैलाई राम्रो हुन्छ । महिलाले समयमै पढ्न, जागिर गर्न वा व्यावसाय गरेर आर्थिक रुपमा आत्मनिर्भर हुनसक्छन् । उनीहरु आफ्नोबारे निर्णय गर्न स्वतन्त्र हुन्छन् । यसबाट महिला र परुषबीचको सम्बन्धमा पनि नयाँ परिभाषा आउनेछ ।

प्रगतिशील देशहरुमा यस्तो परिवर्तनबाट समाज र महिला पुरुषको सम्बन्धमा चमत्कार नै गरेको छ । महिलाहरू निर्णय लिने स्थानमा भएपछि एक सुखी परिवार, दयालु र शान्तिपूर्ण समाज निर्माण हुनेछ । महिलाहरुको आत्मविश्वास भनेकै एक स्वच्छ समाजको अक्सिजन हो । उनीहरु समाजमा जति धेरै जिम्मेबारी पुरा गर्दछन्, समाज उति नै राम्रो हुँदैजान्छ ।

गर्भधारणको अधिकार महिलामा हुने स्वतन्त्रता भयो भने धेरै उमेर भएका महिलाहरु पनि आमा बन्नेछन् । अहिले पनि उमेर धेरै भएपछि बच्चा जन्माउन चाहने महिलाको संख्या ठूलो छ । यदि महिलाहरू बढी उमेरमा पनि आमा बन्न सक्दछन् भन्ने विश्वास भएपछि चाँडो भन्दा चाडो पहिलो बच्चा जन्माउने दबाब हुँदैन । जसले गर्दा उनीहरु आत्मर्निभर बन्नमै समय खर्च गर्नेछन् ।

बढी उमेरमा आमा बन्दा कैयन खतराहरु हुने तर्क समेत गरिन्छ । तर चिकित्सा विज्ञानको यति धेरै प्रगतिभएको छ कि यी सबै कुराहरु नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । कलिलो उमेरमा भन्दा पाको उमेरमा बच्चा जन्माउन धेरै सजिलो हुन्छ ।

आज चिकित्सा विज्ञानले यति धेरै विकाश गरेको छ कि शुक्रकिटलाई भविष्यका लागि सुरक्षित समेत राख्न सकिन्छ । महिलाहरू जतिबेला चाहान्छन त्यतिबेला प्रयोग गरेर गर्भवती हुनसक्छन् ।

उनीहरुलाई स्वतन्त्रता हुनेछ कि उनीहरु आफूले चाहेको पुरुषको बच्चा आफनो कोखमा हुर्काउन सक्नेछन् । तर हाम्रो समाज यसका लागि अझै तयार छैन ।

पुरुषहरूले कहिलेपनि आफ्नी श्रीमतिको कोख अरु कोही पुरुषको शुक्रकिटले भरिएको सहन सक्दैनन् । महिलाहरुलाई यस्तो स्वतन्त्रता दिइएको खण्डमा पुरुषले सधै शंकाको दृष्टिले हेर्नेछन् ।

महिलाहरुलाई आफ्नो शरीरमाथिको अधिकार र गर्भधारणको स्वतन्त्रता दिन सबैभन्दा पहिला पुरुषहरूले आफ्नो सोच बदल्नुपर्छ ।

यो सामाग्री बीबीसीबाट साभार गरिएको हो ।